Page 70 - มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม๒๕๕๒

62 มรดกภูมิปัญญาทางวั ฒนธรรม
ผ ้ า แ พ ร ว า
คือ ผ้าแพรเบี่ยงไหม
ของชาวผู ้ ไทท ี่ ใช ้
พาด เ บ ี่ ย งคล ้ าย
สไบ มีความกว้ าง
ประมาณ ๑ ศอก
ยาว ๑ วา จึ งเป็น
ที่ มาของชื่ อผืนผ้ า
ว่ า “ผ้าแพรวา” มีแหล่ งผลิตอยู ่ที่บ้านโพน อำเภอคำม่ วง
จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยช่างทอกลุ่มวัฒนธรรมผู้ไท
กรรมวิ ธี การทอผ้ าแพรวา เป็ นกรรมวิธี จกแบบ
ดั ้ งเดิ ม โดยใช้ “นิ้ วก้อย” จก สอดเส้ นไหมสี สั นต่างๆ
ผ้าแพรวา
สอดแทรกเป็ นเส้นพุ่งพิเศษตามจังหวะลวดลายทีละเล็กละน้อย
ส่ วนการย้อมไหมมักใช้สีธรรมชาติ โดยเฉพาะสีแดงจากครั่ง
ซึ่ งใช้ เป็ นสีพื ้น ทอสลั บการสร้างลวดลายจกเป็ นช่วงๆ
ตลอดทั ้งผืน ผ้าแพรวาหนึ่งผืนใช้เวลาทอนานนับเดือน
ผ ้ าแพรวาผ ื นหน ึ่ งประกอบด ้ วยลวดลายหลาย
สิบลายไม่ ซ้ำกัน ในแต่ ละลายมี ความหมายเกี่ยวข้ องกั บ
ระบบความเชื่ อของชุ มชน เช่น ลายนาค สื่อถึงบรรพชน
ลายดอกแก้ว สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ และคุณงามความดี
ของชี วิต นอกจากนี้ สตรีชาวผู้ ไทใช้ผ้าแพรวาพาดเบี่ยงไป
ร่วมงานในโอกาสพิเศษ เช่น งานบุญบั้งไฟ พิธีกรรมเหยา
งานกินดอง (แต่งงาน)
Phrae Wa Cloth
A pha phrae wa is a silk shawl worn by Phu Tai
ladies over one shoulder with one end hanging behind their
back. It is about one sok, about a foot, in width and one wa,
about a metre and a half, in length. The term phrae wa is
derived from its length. These shawls are woven by the
weavers of the Phu Tai Culture Group in the Ban Phon
Village, Kham Muang District, Kalasin Province.
A phrae wa is produced with the traditional chok
technique. The little fingers are used to chok or pick and pull
the multi-colour silk yarns inserted as the extra wefts one bit
of the design at a time. The silk yarns used in the process
are dyed with colours from natural substances. The colour
red, which is the major background colour, is extracted from
the excrement of lac insects. The red threads are woven
together with silk thread of other colours, which are pulled
up to create motifs in sections that alternate with the red
plain background throughout the entire area of the cloth.
It takes a weaver
many months to
f ini sh one phrae
wa cloth.
A piece of
phrae wa features
dozens of different
motifs that encode
the beliefs of the
local communities, for example, the lai nak (naga motif)
represents the ancestors; the lai dok kaeo (night blooming
jasmine motif), the fertility of the land and the virtues in life.
Phu Tai ladies prefer to wear a phrae wa shawl over one
shoulder when they attend special community functions such
as the Bun Bangfai (rain-invoking rocket festival), Yao rite
(traditional faith-healing rite), and the Kindong ceremony
(wedding ceremony).