Page 18 - cover-bookA4-layout_cs2

13
หรือมีดหมอ เก็บผมที่ตัดออกแล้ว ๓ ครั ้ง เรียกว่า “สามหยิบ” มอบให้ ผู้เข้าพิธีหรือผู ้ปกครองไปเก็บรักษาไว้ที่บ้าน
เชื่อว่าหลั งจากตัดผมมี ช่อออกแล้ว ผมที่งอกขึ้นใหม่จะไม่ผูกกันเป็นกระจุกอีกต่อไป
รายละเอียดพิธีกรรมในวันที่สาม
พิธี จัดในวั นศุกร์ ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของพิธีกรรมโนราโรงครูใหญ่ โดยเริ่ มตั้งแต่ลงโรง กาศครู เชิญครู
และรำ�ทั่วไปเพื่อถวายครู เช่นเดียวกับวันที่หนึ่งและวั นที่สอง จากนั้น คณะโนราใหญ่รำ �ถวายครู ต่ อด้วย การรำ�
คล้องหงส์ การรำ�แทงเข้ และส่งครู ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
การรำ�คล้องหงส์
ใช้รำ �เฉพาะในพิธี ครอบเทริดหรือผูกผ้าใหญ่ และพิธีเข้าโรงครู เท่ านั้นเพื่อให้ พิธีสมบูรณ์ ในการรำ�
ใช้ผู ้รำ� ๘ คน โดยโนราใหญ่เป็น “พญาหงส์ ” โนราคนอื่นๆ อี ก ๖ คน เป็นหงส์ และผู้รำ�เป็ นพราน ๑ คน วิธีรำ�
สมมติท้องเรื ่องเป็นสระอโนดาต จากนั้นจึงร้องบททำ�นองกลอนพญาหงส์ ตอนที่หงส์ กำ�ลังร้องกลอนบททำ �นอง
พญาหงส์ พราน ออกมาด้อมๆ มองๆ เพื่อเลือกคล้องพญาหงส์ จบกลอนพรานเข้าจู่โจมไล่คล้องหงส์ ดนตรีเชิด
หงส์วิ่งหนีเป็นรูป“ยันต์เต่ าเลือน” (เป็นยันต์ที่เขียนหรือลงอักขระบนรูปตัวเต่าหรื อกระดองเต่า เพื่อใช้ป้องกั นตัว
ป้องกั นเสนียดจัญไร และให้ เกิดโชคลาภ เมตตากรุ ณา)นายพรานไล่คล้องได้พญาหงส์ พญาหงส์ใช้สติปัญญาจน
สามารถหลุดพ้ นจากบ่ วง เป็นการจบการรำ� เชื่ อกันว่าการรำ�คล้องหงส์ในโรงครู ทั้งตัวพญาหงส์คือโนราใหญ่และ
ผู้แสดงเป็นพราน มีครูโนราเข้ าทรงด้วย
การรำ�แทงเข้ (จระเข้)
การรำ� แทงเข้(จระเข้)ใช้รำ�ในพิธีกรรมโรงครูเท่ านั้น โดยจะรำ�หลังจากรำ�คล้องหงส์แล้ว ผู้รำ�มี ๗
คน โนราใหญ่รำ�เป็น “นายไกร” ที่เหลื ออีก ๖ คน เป็นสหายของนายไกร อุปกรณ์มีเข้ ๑ ตัว ทำ�จากต้นกล้วย พัง
ลา(กล้วยตานี) ต้ นโตๆ ขุดให้ติดเหง้า นำ�มาแกะสลักส่วนเหง้าให้เป็นหัวเข้ ขาใช้หยวกกล้วยตัดเป็นรูปขาแล้วใช้
ไม้เสียบไว้ หางทำ�ด้วยทางมะพร้าว เมื่อเสร็จแล้วใช้ ไม้ ขนาด ๔ คืบ ๔ อันปั กเป็นขาหยั่ง เชื่อกันว่า คนที่จะทำ�ตัว
จระเข้นั้น จะต้องเป็นผู้มีความรู้ ทางเวทย์มนตร์คาถา เพราะหลังจากทำ�ตัวจระเข้เสร็จแล้ วจะต้องทำ�พิธี บรรจุธาตุ
เรียกวิญญาณไปใส่ เบิกหูเบิกตา เรียกเจตภูตไป ใส่ หากทำ�ไม่ถูกต้อง ก็อาจเป็นเสนียดจัญไรแก่ตนเอง
ก่อนนำ�เข้าพิธี คนทำ�จระเข้ต้องทำ�พิธี สังเวยครู ด้วยหมากพลู ดอกไม้ ธูปเทียน และเหล้าขาว แล้ว
นำ�ไปวางข้างโรงโนราด้านตะวันตก ให้จระเข้หันหัวไปทางทิศหรดี (ทิศตะวันตกเฉียงใต้) หากหันหัวไปทางทิศอีสาน
โนราจะไม่แทง บนตั ว หัว และหางจระเข้ ติดเทียนไว้ตลอด ด้านหน้าโรงที่จะไปแทงเข้ จะต้องเอาหยวก กล้วยพังลา
๓ ท่อน มาทำ�เป็นแพเพื่อให้โนราเหยียบก่อนออกไปแทงเข้ นอกจากนี้มีหอก ๗ เล่ม เรียกชื่อต่างกัน เช่น หอกพิชัย
กอกระบวย ในตะกง ปานฉนะ เป็นต้น
การรำ�แทงเข้จะเริ่มด้ วยโนราใหญ่จุดเทียนตรงบายศรีและที่ครู แล้วขึ้นบทเพลงโทน (จับบทไกรทอง)
เนื้อความเป็นการทำ�ขวัญนายไกร และการละเล่นในพิธีทำ�ขวัญ จากนั้นโนราจะเปลี่ยนเรื่องมาจับเรื่องราวฝ่ายชาละวันว่า
เกิดนิ มิตฝันประหลาดจึงต้องไปหาพระอัยกา ซึ่งทำ�นายฝันให้ว่ าเป็นลางร้าย จะต้องถึ งแก่ชีวิต จากนั ้นดนตรีทำ�
เพลงเชิด โนราว่าบทสัดดีใหญ่ ร่ายรำ�ด้วยท่ารำ�ที่แสดงอำ�นาจจองอาจสง่างาม แล้วออกจากโรงไปแทงเข้ ก่อนออก
จากโรงบริกรรมคาถาแทงเข้ โดยเอาหั วแม่เท้ากดแล้วกล่าวบริกรรมคาถา โนราออกจากโรง ใช้ เท้าเหยียบแพหยวก
แล้วต่อด้วยกล่าวบริกรรมคาถา จากนั้นโนราใหญ่ผู้ รำ�เป็นสหายนายไกร ครูหมอโนราก็ร่ายรำ �ไปยังตัวจระเข้