Page 88 - dcp7

77
สื่อสารต่อผู้ชมได้ชัดเจนขึ้นตัวอย่างเพลงบรรเลงที่น่าสนใจอาทิเพลงเสมอมอญ เพลงเสมอพม่าเพลงเสมอลาว เพลง
โอดจีน เพลงรัวมอญแบบละครพันทาง เพลงเชิดแขก เพลงเชิดพม่าฯลฯผู้ประพันธ์เพลงละครพันทางที่ปรากฏชื่อใน
อดีตอาทิหม่อมหลวงต่ วนศรีวรวรรณ ครูมนตรี ตราโมท ผู้ประพันธ์เพลงละครพันทางยุคปัจจุบันอาทิ ครูชไชยยะ ทาง
มีศรี ครู สมชาย ทับพร
ความคิดสร้างสรรค์ ในการผสมผสานเครื่องดนตรีและเพลงสำ�เนี ยงต่างๆเข้าไปในการแสดงละครพั นทางมี
ความสัมพันธ์กับพัฒนาการของการละเล่นสิบสองภาษาที่กลายมาเป็นปี่พาทย์ ออกภาษานักดนตรีไทยได้นำ�บทร้อง
จากละครพันทางมาใช้เป็ นเนื้อร้ องในการขับร้องเพลงภาษา อาทิ เพลงออกภาษาเขมร กล่าวถึงเจ้ากรุ งกัมพูชาได้
รับสาส์นจากนางละเวงวั ลลาให้นำ�ทัพไปรบกับพระอภัยขับร้องด้วยเพลงเขมรอมตุ๊ก สอดแทรกเนื้อภาษาเขมรเพลง
ออกภาษาลาวนำ�เนื้ อร้องบทที่พระลอเกิดความคลุ้มคลั่งพระทัยใคร่จะออกเดินทางไปตามหาพระเพื่อนพระแพง
ขับร้องด้วยเพลงลาวเฉียงสอดแทรกบทละเล่นของเด็กเพลงออกภาษามอญกล่าวถึงกองทัพมอญแปลงของพลายชุมพล
เตรียมยกทัพไปรบกับพระไวยใช้เพลงพญาลำ�พองออกเนื้อภาษามอญฯลฯ
ระบบเสียงและระบบจั งหวะในเพลงดนตรีละครพันทาง มีความหลากหลาย พลิกผันไปตามเนื้อหาวรรณกรรม
ที่นำ�มาแสดง เครื่ องดนตรีที่นำ�มาใช้ ความสามารถในการขับร้องประดิษฐ์ เสียง แม้แต่ความเหมาะสมของการแสดง
นั้นๆไม่อาจระบุทฤษฎีได้ชัดเจนเหมือนกับการบรรเลงขับร้องในโขน หนังใหญ่ ละครใน ละครดึ กดำ�บรรพ์ ละครเสภา
หรือแม้แต่ การชี้ชัดว่าความช้าเร็วดังเบาในการแสดงออก ซึ่งสะท้อนความเป็นศิลปะที่มีเสรี ภาพมาก ไม่จำ�เป็นต้อง
จัดวางกรอบตายตัว ถือเป็นสุนทรียะทางเลือกที่ น่าสนใจอย่ างหนึ่งของโลกการแสดง
เนื้อหาวรรณคดีที่ปรากฏอยู่ ในบทขับร้องจำ�นวนมากที่ใช้ในบทละครพันทางต้นฉบับ ได้ถูกนักแต่งเพลงไทย
นำ�มาคัดสรร ผลิ ตซํ้าและปรับปรุงใหม่ กลายมาเป็นบทขับร้องในเพลงเถาเพลงตับสำ�เนียงภาษาที่ประพันธ์ขึ้นใหม่
อาทิ เพลงตับลาวเจริญศรี เพลงตับพระลอชมสวน บทร้องเพลงลาวเสี่ยงเทียนเถา บทร้องเพลงลาวกระแซเถา บทร้อง
เพลงพม่าเห่เถา บทร้องเพลงยอเรเถา เพลงเดี่ยวลาวแพน ฯลฯ บทเพลงเหล่านี้แม้จะมีรากฐานมาจากเพลงในละคร
พันทางแต่ก็ได้ถูกนำ�มาบรรเลงขับร้องในบริบทและโอกาสที่เป็นอิสระออกไป กลายเป็นเพลงที่นิยมใช้ในการขับกล่อม
มากกว่าเพลงเพื่อพิธีกรรมหรือเพลงประกอบการแสดงละครพันทาง
ในปัจจุ บันมีการทดลองสร้ างเพลงละครพั นทางขึ้นมาใหม่โดยเฉพาะเพลงในละครเรื่องผู้ชนะสิบทิศของ
กรมศิลปากรซึ่งพัฒนาแนวทางการแสดงและเกิดเพลงบรรเลง-ขับร้องจำ�นวนมากขึ้นมาในช่วงยี่สิบปีนี้หากแต่ยังไม่ได้
แพร่หลายเท่าที่ควรคงมีใช้อยู่ในโอกาสของการแสดงของกรมศิลปากรเท่านั้นหรือย้อนหลังไปก่ อนหน้านี้ราว สี่สิบถึง
ห้าสิบปีที่แล้วเพลงละครพันทางก็ ถูกนำ�ไปใช้ในเชิงประยุ กต์โดยศิลปินลิเกหลายคณะ อาทิ คณะหอมหวลนาคศิริ ลิเก
คณะเกตุคงดำ�รงศิ ลป์ นำ�เรื่องราชาธิราชเรื่องผู้ชนะสิบทิศเรื่ องพระอภัยมณีเรื่องพระลอเรื่องขุนช้างขุนแผนมาแสดง
ในรูปแบบของลิเกมีเพลงออกภาษาจำ�นวนมากที่ เกิดจากมันสมองของศิลปินลิเกที่แตกแขนงความรู้เพลงละครพันทาง
ออกไป อาทิ ครู บุญยงค์ เกตุคง บุญสม มีสมวงศ์ (พรภิรมย์) หลายเพลงยังใช้ ในวงการปี่พาทย์มอญ เช่น ดาวตะเลง
ฟ้อนเมืองและถูกนำ�ไปใช้ ในวงการเพลงลูกทุ่งด้วยเพลงลิเกเหล่านี้แม้จะไม่มี ชื่อเรียกที่ชัดเจนว่าควรเป็นเพลง ภาษา