Page 58 - dcp7

Basic HTML Version

47
เปี๊
ยะ
เปี๊
ยะเป็
นเครื่
องดนตรี
ประเภทเครื่
องสายที
เล่
นด้
วยการเกี
ยวสายด้
วยปลายนิ้
วหรื
เล็
บ พบในล้
านนา เข้
าใจว่
ามี
มาตั้
งแต่
สมั
ยราชวงศ์
พญามั
งรายครองเมื
องเชี
ยงใหม่
แล้
ว โดยได้
ต้
นแบบมาจากพิ
ณนํ้
าเต้
า ซึ่
งเป็
นพิ
ณสายเดี
ยว ที่
มี
รู
ปร่
างลั
กษณะตรงกั
บ ขแสเดี
ยว ของชาวเขมร
พิ
ณสายเดี
ยวเป็
นพิ
ณโบราณที่
มากั
บอารยธรรมอิ
นเดี
ย ดั
งมี
หลั
กฐานทั้
งในอิ
นเดี
ยและ
ในเอเชี
ยอาคเนย์
หลายแห่
ง เช่
น ที่
ปราสาทนครวั
ด ประเทศกั
มพู
ชา เจดี
ย์
บุ
โรบุ
ดู
ร์
ประเทศ
อิ
นโดนี
เซี
ย และลายปู
นปั้
นที่
ได้
จากจั
งหวั
ดราชบุ
รี
เป็
นต้
พั
ฒนาการที่
สำ
�คั
ญของเปี๊
ยะในล้
านนาคื
อ มี
สายเพิ
มขึ้
น และมี
การหล่
อหั
วเปี๊
ยะด้
วย
สำ
�ริ
ดอย่
างสวยงามเพื
อใช้
เป็
นที
ผู
กและพาดสายจากปลายด้
ามด้
านหนึ
งไปยั
งลู
กบิ
ดที
อี
กปลายหนึ
เสี
ยงของเปี๊
ยะดั
งด้
วยวิ
ธี
ทำ
�เสี
ยงซ้
อน ซึ่
งยากกว่
าการดี
ดตามปกติ
แต่
ผลที่
ได้
คุ้
กั
บการฝึ
ก เพราะเสี
ยงซ้
อนมี
กั
งวานและมี
การกระเพื่
อม คล้
ายเสี
ยงระฆั
งดั
งแว่
วมาแต่
ไกล
ฟั
งแล้
วหลงใหลในทั
นที
จนเปี๊
ยะมี
ฉายาว่
เด็
งพลั
นเมา
อย่
างไรก็
ตาม เปี๊
ยะเกื
อบจะสู
ญหายไปจากแผ่
นดิ
นล้
านนามาแล้
ว การค้
นพบนั
กเล่
นเปี๊
ยะในอดี
ตช่
วงปี
พ.ศ.
๒๕๑๐-๒๕๑๔ ของเจอรั
ลด์
พี
ไดค์
ผู้
เข้
าใจว่
า หลั
งจากนั้
นจะไม่
มี
อี
กแล้
ว ทำ
�ให้
มี
บทความเชิ
งทำ
�นายว่
าเปี๊
ยะกำ
�ลั
จะสาบสู
ญจากล้
านนา กระทั่
งการค้
นพบนั
กเล่
นเปี๊
ยะรุ่
นเก่
าอี
กสี่
ท่
าน ในเวลาไล่
เรี่
ยกั
นระหว่
าง พ.ศ. ๒๕๒๒-๒๕๓๐
เปี๊
ยะจึ
งกลั
บมาเป็
นที่
รู้
จั
ก และมี
การถ่
ายทอดความรู้
และทั
กษะในการเล่
นสู่
นั
กดนตรี
รุ่
นหลั
ปั
จจุ
บั
นนี้
นั
กเล่
นเปี๊
ยะส่
วนมากเป็
นผู้
มี
การศึ
กษา หลายคน
มี
ความรู้
ด้
านดนตรี
เป็
นอย่
างดี
ทำ
�ให้
ของเก่
าจากสมั
ยโบราณ
ที่
แทบไม่
เปลี่
ยนแปลงจากอดี
ตเลยนี้
เป็
นที่
เกิ
ดของเรื่
องและความ
รู้
ใหม่
ๆ อี
กมาก ความรู้
เหล่
านี้
ทำ
�ให้
เปี๊
ยะไม่
ใช่
เครื่
องเล่
นอย่
างเดี
ยว
แต่
เป็
นที่
รวมองค์
ความรู้
ไว้
หลายด้
าน ดั
งนั้
นมี
การทดลองบทบาท
ใหม่
ๆ ให้
แก่
เปี๊
ยะ แทนที่
จะใช้
บรรเลงเดี่
ยวเป็
นหลั
กอย่
างในอดี
ต แต่
ปรากฏการณ์
เช่
นนี้
ดำ
�เนิ
นไปอย่
างเงี
ยบๆ ค่
อนข้
างจะเป็
นเรื่
องของ
ความสนใจส่
วนตั
วมากกว่
าการสนั
บสนุ
นส่
งเสริ
มอย่
างเป็
นทางการ
ที่
กว้
างขวางขึ้
น อนาคตของเปี๊
ยะขึ้
นกั
บปั
จจั
ยหลายอย่
างและโอกาส
สำ
�หรั
บการพั
ฒนาที่
ยั่
งยื
นต่
อไป
เปี๊
ยะ ได้
รั
บการขึ้
นทะเบี
ยนเป็
นมรดกภู
มิ
ปั
ญญาทางวั
ฒนธรรม
ของชาติ
ประจำ
�ปี
พุ
ทธศั
กราช ๒๕๕๔
เรี
ยบเรี
ยงโดย ผู้
ช่
วยศาสตราจารย์
ประสิ
ทธิ์
เลี
ยวสิ
ริ
พงศ์
ผู้
บรรเลงเปี๊
ยะ : นายประสิ
ทธิ์
เลี
ยวสิ
ริ
พงศ์
ที่
มา : กรมส่
งเสริ
มวั
ฒนธรรม ในงานสยามไทยมุ
ปี
๒๕๕๕