Page 30 - dcp7

19
นาบัดเดียววันนิมี ตางปู๋ป๋าเข้าซอมซอนอํ่าอ้ าย
ก้านก๋ายก้านปิ๊นกู่เยิ มกั๋น
สระหนึ่งจื่อว่ากันตะสระ
มหาสมุทรใหญ่กว้างยิ่งลํ้ามี ยาวโยดสุดต๋ า
อันนิปิ๊นตี้ยักษ์ หากิ๋นนะหมู่จุมยั กษ์ร้าย
ลุงอาบลิ้นแม่นํ้าสระป่าลอยใส
(หมายเหตุ ตัวหนาขีดเส้นใต้ท้ายวรรค คือคำ �ที่ส่งสัมผัสไปยังคำ�ภายในวรรคถัดไป)
(ที่มา : นิศาธร กองมงคล (๒๕๔๙)
ขับลื้อมีทำ�นองเพียงทำ�นองเดี ยว และอยู่ในโมดห้าเสียง (Pentatonic Mode) ซึ่ งเสียงตํ่าสุดจะอยู่ ที่ระดั บ
เสียงใดก็ ได้ขึ้นกับระดั บเสียงของช่างขับซึ่งนอกจากต่างกันระหว่ างชายกับหญิงแล้วยั งต่างกันระหว่างช่างขั บ เพศ
เดียวกันอีกด้วยดังนั้น การขับลื้อจึงต้องมีปี่ขนาดต่ างๆ (ซึ่งทำ�ให้มีระดับเสี ยงต่างๆกัน) จำ�นวนหลายเลาเป็ น เครื่อง
ดนตรีสำ�หรับเลื อกใช้กำ �หนดหรือตั้ งเสียงของโมดให้ตรงกับเสียงของช่างขับ
ปี่ลื้อเป็นเครื่องเป่าประเภทลิ้นอิสระ ซึ่งเลาปี่ลื้ อมักนิยมทำ �จากไม้หน่อขมซึ่งเป็นไม้ในตระกูลไม้ไผ่ที่หาได้ไม่
ยากในสิบสองปันนา (แต่หายากในประเทศไทย) ปลายด้านที่มีข้อตั นเป็นที่ผนึกลิ้นโลหะผสม บริเวณกลางเลาปี่มีรู
นิ้วเจาะเรียงกันไปหาอีกปลายหนึ่งซึ่งเป็นปลายเปิด (ภาพที่ ๑)
ถึงแม้ปี่ลื้อจะมีรูนิ้วถึง ๗ หรื อ ๘ รู (รวมรู นิ้วคํ้าด้วย ๑ รู) เวลาใช้งานจริงใช้นิ้วปิด-เปิดเฉพาะรู ที่อยู่ด้านบน
(ด้านที่ติดลิ้น)เพี ยง ๕ นิ้ว เพื่อผลิ ตเสียง ๕ เสียงเท่ากั บที่ใช้ สร้างทำ�นองของบทขับ ดังแผนภูมิ
(ที่มา: นิศาธร กองมงคล.๒๕๔๙,๘๗)
ปี่ลื้อ (ที่ มา: องอาจ อินทนิเวศ ๒๕๕๗, ๓๗)
ช่างขับกั บช่างปี่ระหว่างการแสดงขับลื้อ (ที่ มา: องอาจ อินทนิเวศ ๒๕๕๗, ๓๖)