Basic HTML Version
132
รำ
�โทน
เรี
ยบเรี
ยงโดย ผู้
ช่
วยศาสตราจารย์
อนุ
กู
ล โรจนสุ
ขสมบู
รณ์
รำ
�โทน เป็
นการแสดงระหว่
างชาย หญิ
งรำ
�เป็
นวง
เชิ
งเกี้
ยวพาราสี
ประกอบบทร้
อง มี
เครื่
องดนตรี
ประกอบคื
อ
โทน หรื
อกลองหน้
าเดี
ยว ฉิ่
งและกรั
บ การร่
ายรำ
� ผู้
รำ
�จะรำ
�ตาม
จั
งหวะหน้
าทั
บของโทน จึ
งเรี
ยกการแสดงนี้
ว่
า รำ
�โทน มี
ผู้
นำ
�รำ
�
โทนไปแสดงตามท้
องถิ่
นเป็
นที่
แพร่
หลาย ไม่
ทราบผู้
แต่
งเพลง
เพราะร้
องเล่
นต่
อๆ กั
นมา จนกระทั่
งปี
พ.ศ. ๒๔๘๗ รั
ฐบาล
สมั
ยจอมพล ป. พิ
บู
ลสงคราม ได้
มอบหมายให้
กรมศิ
ลปากร
ปรั
บปรุ
งการรำ
�โทน ประพั
นธ์
บทร้
อง กำ
�หนดท่
ารำ
�เฉพาะเพลง
เรี
ยกชื่
อใหม่
ว่
า“รำ
�วง”
ความเป็
นมาของรำ
�โทนนั้
น พบว่
า นิ
ยมเล่
นกั
นในช่
วงสงครามโลกครั้
งที่
๒ (พ.ศ. ๒๔๘๔-๒๔๘๘) หนุ่
มสาว
เมื่
อว่
างจากงานก็
จะมาร้
องรำ
�เพื่
อความบั
นเทิ
ง โดยเฉพาะอย่
างยิ่
งในเขตกรุ
งเทพมหานครและปริ
มณฑลรำ
�โทน หรื
อ
เรี
ยกอี
กอย่
างว่
า รำ
�มะนา เรี
ยกตามชื่
อเครื่
องดนตรี
ที่
ใช้
ประกอบการแสดง รำ
�โทนเป็
นการแสดงที่
รำ
�ใช้
พื้
นที่
ลานกว้
าง
โดยจั
ดวางครกตำ
�ข้
าวเป็
นจุ
ดศู
นย์
กลางวง เดิ
มนั้
นใช้
ตะเกี
ยงเจ้
าพายุ
ให้
แสงสว่
างวางตะเกี
ยงไว้
ที่
ครกตำ
�ข้
าว ต่
อมา
เปลี่
ยนเป็
นวางนํ้
าดื่
มไว้
กลางวง ทั้
งนี้
ตามแต่
กลุ่
มผู้
แสดงในแต่
ละพื้
นที่
จะจั
ดวางอุ
ปกรณ์
การแสดงรำ
�โทนมั
กแบ่
งพื้
นที่
แสดงออกเป็
น ๓ ฝ่
าย ฝ่
ายนั
กแสดงหญิ
ง มี
การจั
ดวางที่
นั่
งไว้
ให้
นั่
งพั
กฝ่
ายดนตรี
ประกอบด้
วยนั
กร้
อง นั
กดนตรี
เรี
ยกอี
กอย่
างว่
า ฝ่
ายกองเชี
ยร์
นั่
งพื้
นราบ และฝ่
ายนั
กแสดงชาย มั
กนั่
งรวมกั
บ
ฝ่
ายดนตรี
ขั้
นตอนการแสดง เริ่
มจากการตั้
งเครื่
องบู
ชา โดย ศิ
ลปิ
นอาวุ
โสจั
ดดอกไม้
ธู
ปเที
ยน เหล้
าขาว บุ
หรี่
เงิ
นกำ
�นล
ใส่
พานบู
ชาเครื่
องดนตรี
จากนั้
นนั
กดนตรี
จะตี
กลองรำ
�มะนาตามจั
งหวะ นั
กร้
องร้
องเพลงบู
ชาครู
ฝ่
ายนั
กแสดงชายจะ
เข้
าไปไหว้
ฝ่
ายหญิ
ง เป็
นการทั
กทายเชิ
ญฝ่
ายหญิ
งออกมารำ
� ฝ่
ายหญิ
งรั
บไหว้
ฝ่
ายชายแล้
ว ทั้
งคู่
จึ
งร่
ายรำ
�ตามกระบวนท่
า
เดิ
นรำ
�เป็
นวงทวนเข็
มนาฬิ
กา
เพลงร้
องในการรำ
�โทนมี
นั
บร้
อยเพลง ไม่
สามารถระบุ
ผู้
ประพั
นธ์
ได้
แน่
ชั
ด เนื้
อหาแบ่
งเป็
นตามหมวดได้
๓ กลุ่
ม
คื
อ เพลงร้
องบู
ชาครู
ร้
องเชิ
ญชวนให้
ร่
ายรำ
� เพลงร้
อง เชิ
งเกี้
ยวพาราสี
และเพลงร้
องเพื่
อกล่
าวอำ
�ลา
ตั
วอย่
างเพลงรำ
�โทน ของ หมู่
บ้
านห้
วยกรด อำ
�เภอสรรคบุ
รี
จั
งหวั
ดชั
ยนาท
เพลงไหว้
ครู
“รำ
�ร้
องฉลองไหว้
ครู
ท่
านผู้
ดู
ชู
ช่
วยด้
วยกั
น หนาวใจกระไรไหวหวั่
นๆ ขออภั
ยให้
ฉั
นเถิ
ดนะท่
านผู้
ดู
”
เพลงขอเชิ
ญมารำ
�วง
“ขอเชิ
ญเจ้
าเอยๆ ขอเชิ
ญมาสู่
วงเอย ขอเชิ
ญหญิ
งชาย มาแต่
งกายร่
วมวง เพื่
อเป็
นเกี
ยรติ
ที่
เสริ
มส่
งขอเชิ
ญ
มาสู่
วงเอย”
การรำ
�โทนของชาวบ้
าน