Page 83 - dcp6

72
ตำ�นานพญาคั นคาก นับเป็นเรื่องที่น่าสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาพของพระโพธิสัตว์คันคากสะท้อนให้เห็นพลัง
ศรัทธาความเชื่อทางพุทธศาสนาที่ผสมผสานกับคติความเชื่อดั้งเดิมเรื่องผีแถน ซึ่งสะท้อนให้เห็นความสัมพั นธ์ระหว่าง
พุทธศาสนากับพิธี กรรมความเชื่อเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ในวิถีชีวิตของชาวนาในวัฒนธรรมข้าวที่ต้องอาศั ยนํ้าฟ้ า
นํ้าฝนในการผลิ ตธัญญาหาร ในแง่นี้ อาจกล่าวได้ว่า ตำ�นานพญาคันคาก เป็ นข้อมู ลทางวัฒนธรรมที่สามารถใช้บ่งบอก
ให้เห็นชีวิ ตพื้นบ้านที่ดำ �รงอยู่ในวิถีแห่งวัฒนธรรมการเกษตรในสังคมท้องถิ่นไทยได้เป็นอย่างดี
ในท้องถิ่นอีสาน พบว่า ตำ�นานพญาคันคาก ยังคงมีบทบาทสำ�คัญและดำ�รงอยู่ในวิถีชีวิ ตอีสาน นับตั้งแต่อดีตมา
มีความนิ ยมนำ �ตำ�นานพญาคั นคากมาให้พระใช้เทศน์ในพิธี กรรมการขอฝน และใช้เทศน์ร่วมในพิธี จุดบั้งไฟขอฝน
ด้วยเหตุนี้ ตำ�นานพญาคันคากในมุมมองของชาวอีสานจึงถือว่าเป็นวรรณกรรมศั กดิ์สิ ทธิ์ เป็นเรื่องเล่าที่ใช้อธิบาย
ที่มาประเพณีการจุดบั้งไฟ ในเดื อนหก ซึ่งถือเป็นประเพณีอันสำ�คัญใน “ฮีตสิบสอง” (จารี ตประเพณี สิบสองเดื อน)
ที่ยังคงปฏิบัติสืบทอดกั นมาในจนทุกวันนี้
ตำ�นานพญาคันคาก ได้ รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวั ฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุ ทธศักราช
๒๕๕๓
ภาพ : ทวีศักดิ์ ใยเมือง จากหนังสื อ พญาคันคาก หรือ คางคกยกรบ