Page 21 - dcp6

10
นิทานท้าวปาจิต-อรพิ มพ์
เรียบเรี ยงโดย ศาสตราจารย์สุกั ญญา สุจฉายา
พระปาจิต-นางอรพิมพ์ หรือ นางอรพิมพ์ -ท้าวปาจิตเป็ นนิทานท้องถิ่นขนาดยาวที่เกี่ ยวเนื่องกับโบราณ
สถานปราสาทหิน ชื่อบ้านนามเมือง และสถานที่ต่ างๆ ในลุ่มแม่นํ้ามูลแถบจังหวัดนครราชสีมาและจังหวัดบุ รีรัมย์
นิยมเล่ากั นในกลุ่มคนไทยโคราชและกลุ่มคนไทย-เขมร
นิทานเรื่องนี้ มีเนื้อหาว่าด้วยเรื่องของคู่รักที่ต้องพลัดพรากจากกัน นางอรพิมพ์เป็นชาวลุ่มนํ้ามูลแถบเมืองพิมาย
ส่วนพระปาจิตมาจากเมืองเขมรนครธม ยกทั พขึ้นมาแย่งชิงนางอรพิมพ์คนรักคืนจากพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพิมาย
ต่างฝ่ายต่างต้องเผชิ ญอุปสรรคต่างๆ กว่าจะได้กลับมาอยู่ ร่วมกันอีกครั้งหนึ่งดังมี เรื่องย่อดั งนี้
พระปาจิตเป็นโอรสกษั ตริย์เมืองอินทปัตถ์ บิดาได้ประกาศหาหญิงมาให้เลื อกคู่แต่พระองค์ไม่ ถูกใจ ผู้ใดเลย
จึงออกเดินทางไปเสี่ยงบุญตามหาเนื้อคู่ ตามคำ�โหรที่ทำ�นายว่ าเนื้อคู่อยู่ทางทิศบูรพาแต่ยังอยู่ในครรภ์มารดา โดยให้
ข้อสังเกตว่ามารดาของนางขณะทำ�นาจะมีพระอาทิ ตย์ทรงกลดอยู่เหนือศี รษะบังเป็นเงาไม่ให้ถูกแดด
ขณะเดินทางจากเมืองอินทปั ตถ์นครธม มาเลียบเขาพนมรุ้งเข้ าเขตพิมาย พระปาจิตก็ เปิดตำ�ราหาทิศทางตาม
คำ�โหรทำ�นาย สถานที่ตรงนั้นเลยเรี ยกว่า บ้านจารตำ�รา เมื่อรู้ว่ าเดินหลงทางจึงเปลี่ยนเส้ นทางเป็นเลียบถนนไป
บ้านนั้ นจึงเรียกว่า บ้ านถนน อยู่ในเส้นทางโบราณเรียกกันว่า ถนนปาจิต ได้ พบหนองใหญ่มี ต้นสนุ่นอยู่ในหนอง
ปัจจุบัน คือ บ้านสนุ่ น ต่อมาพบท่านํ้ ากว้างใหญ่ เรี ยกว่า ท่าหลวง จึงรู้ว่ ามาผิดทิ ศ จึงเรียกว่ า บ้ านท่าลวง
เดินอ้อมไปอีกทางหนึ่งผ่านทุ่งสำ�ริด (ในจังหวัดนครราชสี มา) จึงพบหญิงลักษณะดังกล่าว บางสำ �นวนให้ชื่อว่า ยายบัว
พระปาจิตได้ ขออยู่รับใช้ นาง จนนางคลอดลูกสาวหน้าตาสวยงามให้ ชื่อว่านางอรพิมพ์ พระปาจิตอยู่ดู แลรับใช้
จนนางอรพิมพ์เป็นสาวอายุ ๑๕ ปีจึงได้สู่ ขอนาง บางสำ�นวนเล่าว่าสองคนได้แต่งงานตามประเพณีเป็นสามี ภรรยากัน
แล้ว บางสำ�นวนก็ว่าพระปาจิตขอลากลับบ้านเมื องก่อนเพื่อเตรียมตัวมาสู่ขอตามประเพณี