128
บททำ
�ขวั
ญข้
าว
มี
ความสั
มพั
นธ์
กั
บวิ
ถี
ชี
วิ
ตของคนไทยที่
มี
อาชี
พเกษตรกรรมมาอย่
างยาวนาน แสดงให้
เห็
นถึ
ง
ความอ่
อนน้
อม ความเคารพนบน้
อมข้
าวในฐานะที่
เป็
นผู้
มี
พระคุ
ณและมี
บทบาทสำ
�คั
ญในการเป็
นบั
นทึ
กความรู้
หรื
อ
ภู
มิ
ปั
ญญาชาวบ้
านที่
สะท้
อนผ่
านบททำ
�ขวั
ญอี
ก ๔ ประการ คื
อ เป็
นบั
นทึ
กเกี่
ยวกั
บความรู้
เรื่
องข้
าวคื
อพั
นธุ์
ข้
าว เป็
น
บั
นทึ
กความรู้
ด้
านการประกอบพิ
ธี
กรรม เป็
นบั
นทึ
กที่
เกี่
ยวกั
บความเชื่
อ เป็
นบั
นทึ
กวิ
ถี
ชี
วิ
ตและขั้
นตอนต่
างๆ ของ
การทำ
�นา นอกจากนี้
บททำ
�ขวั
ญข้
าวยั
งเป็
นส่
วนหนึ่
งของพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญข้
าวที่
เป็
นกลไกอย่
างหนึ่
งของสั
งคม ในการช่
วย
ลดหรื
อบรรเทาความเครี
ยดให้
กั
บชาวนา เนื่
องมาจากการทำ
�นา ในแต่
ละครั้
งต้
องลงทุ
นลงแรงจำ
�นวนมาก ชาวนา
จึ
งเกิ
ดความไม่
มั่
นใจและรู้
สึ
ก ไม่
มั่
นคงทางจิ
ตใจว่
าการทำ
�นาในครั้
งนั้
นๆ จะประสบความสำ
�เร็
จหรื
อไม่
พวกเขา จึ
ง
ต้
องอาศั
ยการทำ
�ขวั
ญข้
าวเพื่
อสร้
างขวั
ญและกำ
�ลั
งใจให้
กั
บตนเอง ดั
งนั้
น บททำ
�ขวั
ญข้
าวหลายๆ บทจึ
งแสดงให้
เห็
น
ความคิ
ด และความคาดหวั
งของชาวนา ดั
งที่
ปรากฏในส่
วนเนื้
อหาที่
เป็
นการขอร้
องหรื
อขอพรจากแม่
โพสพ ที่
ล้
วนแต่
มี
เนื้
อหาที่
ต้
องการให้
ได้
ผลผลิ
ตจำ
�นวนมากในการทำ
�นาแต่
ละครั้
ง
ในปั
จจุ
บั
นการทำ
�ขวั
ญข้
าวค่
อยๆ เลื
อนหายไปสั
งคมชาวนาไทย ชาวนา ในภู
มิ
ภาคต่
างๆ ประกอบพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญ
ข้
าวน้
อยลงเพราะชาวนาต้
องเร่
งรี
บทำ
�นาให้
ได้
๓ ครั้
งต่
อปี
จึ
งไม่
มี
เวลาประกอบพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญข้
าว เมื่
อไม่
มี
การประกอบ
พิ
ธี
กรรมย่
อมหมายถึ
ง การเลื
อนหายไปของบททำ
�ขวั
ญข้
าวด้
วย เพราะไม่
มี
ผู้
สนใจเรี
ยนรู้
และสื
บทอดบททำ
�ขวั
ญข้
าว
ปั
จจุ
บั
น ได้
มี
หน่
วยงานต่
างๆ ทั้
งในระดั
บชาติ
และระดั
บท้
องถิ่
นเล็
งเห็
นความสำ
�คั
ญของพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญข้
าว จึ
งได้
มี
การ
ฟื้
นฟู
อนุ
รั
กษ์
สาธิ
ต รวมทั้
งจั
ดพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญข้
าวขึ้
นในโอกาสต่
างๆ เพื่
อรื้
อฟื้
นให้
บททำ
�ขวั
ญข้
าวได้
กลั
บมามี
ชี
วิ
ตชี
วา
อี
กครั้
งหนึ่
งแม้
ว่
า ชาวนาไทยจะประกอบพิ
ธี
ทำ
�ขวั
ญข้
าวน้
อยลง
บททำ
�ขวั
ญข้
าว ได้
รั
บการขึ
้
นทะเบี
ยนเป็
นมรดกภู
มิ
ปั
ญญาทางวั
ฒนธรรมของชาติ
ประจำ
�ปี
พุ
ทธศั
กราช ๒๕๕๓