Page 107 - dcp6

96
ตำ�นานพระร่วง
เรียบเรี ยงโดย ศาสตราจารย์สุกั ญญา สุจฉายา
พระร่วงเป็นนามสามั ญที่ ใช้เรี ยกกษัตริย์ ผู้ครองแคว้นสุโขทัยและยังเป็ นชื่อวีรบุรุษในตำ �นานประจำ�ถิ่ นของ
ชาวบ้านแถบจังหวัดสุโขทัย กำ�แพงเพชร พิษณุโลก อุตรดิตถ์และตาก
ตำ�นานเกี่ยวกับพระร่วงมีทั้งที่เป็นมุ ขปาฐะและลายลักษณ์ เรื่องเล่าแบบลายลักษณ์บันทึกไว้ในพงศาวดาร
ฉบับต่างๆ ได้แก่ พงศาวดารเหนือ จุลยุทธการวงศ์ฉบับความเรียงภาษาไทย ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๖๖ ประชุม
พงศาวดารภาคที่ ๑ หนังสื อคำ�ให้การชาวกรุ งเก่า ราชพงศาวดารกัมพูชา พงศาวดารเมืองเชียงใหม่ฉบับใบลาน
ยาวเลขที่ ๑/ ณ พงศาวดารโยนกและชินกาลมาลีปกรณ์
เรื่องพระร่วงที่เป็นมุขปาฐะ เป็นตำ�นานประจำ�ถิ่น แบ่งเป็น ๒ แบบ
แบบที่ ๑ คือ เรื่อง พระร่วงลูกนาค เน้นที่กำ �เนิดพระร่วงและการขึ้นครองเมือง มีลำ�ดับโครงเรื่องดังนี้
เจ้าเมืองได้เสพสังวาสกับนางนาค---นางนาคละทิ้งลูกไว้---มี ชาวบ้าน ไปพบเด็กและเก็บมาเลี้ยง---พระร่วง
เติบโตขึ้นมีโอกาสได้ แสดงอิทธิฤทธิ์ เป็นเหตุให้ได้พบพ่อซึ่ งเป็นเจ้าเมือง---พระร่วงได้เป็นเจ้าเมือง
แบบที่ ๒ ไม่ ได้เน้นชาติกำ�เนิดแต่เน้นให้ เห็นอิทธิฤทธิ์ของพระร่ วงว่าเป็ นที่มาของสัตว์ สิ่งของ และภูมินาม
สถานที่ต่างๆ เช่น ปลาพระร่ วง ถนนพระร่วง ไม้เช็ดก้นพระร่วง ข้าวตอกพระร่ วง เป็นต้น
เรื่องพระร่วงตามที่ปรากฏในพงศาวดารแตกเป็นหลายสำ�นวน แต่ส่วนใหญ่มีโครงเรื่องและอนุภาคเหตุ การณ์
บางอย่างคล้ายกัน แบ่งเป็น ๓ แบบ ตามกำ�เนิดของพระร่วง ดังนี้