Page 59 - dcp5

50
ชาวพวนส่ วนใหญ่นับถื อพุทธศาสนา เป็ นคนใจบุญสุ นทาน ทำ �บุญเข้ าวั ดประจำ � ชาวพวนยังรั กษา
ขนบธรรมเนี ยมและประเพณีต่ างๆ ไว้อย่ างเหนี ยวแน่นถึงปัจจุบัน อาทิ เดือนอ้ายมีประเพณีบุญข้าวจี่ เดือนยี่
มีบุญข้าวหลาม เดือนสามเป็นบุญกำ �ฟ้า เดือนห้าบุญสงกรานต์ เดื อนแปดบุญเข้ าพรรษา เดือนเก้าบุญห่อเข้าดำ �ดิน
หรือสารทพวน เดือนสิบบุญทานเข้าวสาหรือบุ ญสลากภัต เดือนสิบเอ็ดบุ ญเอาะวะสา และบุญเดือนสิบสอง ได้แก่
บุญข้าวเม่า
ในด้านภาษา ภาษาพูดของชาวไทยพวนจะมีความคล้ายคลึงกับภาษาไทยและภาษาถิ่นภาคตะวันออกเฉียง
เหนือหรือภาษาถิ่นอีสานมาก วงคำ�ศัพท์คล้ ายกับภาษาไทยแต่มีบางคำ�ที่เป็นคำ�ศัพท์ เฉพาะของชาวไทยพวนที่แตก
ต่างจากภาษาไทยและคล้ายกั บภาษาถิ่นอีสาน ส่ วนภาษาเขียนของชาวไทยพวนนั้น แต่ เดิมใช้ อักษรไทยน้อยและ
อักษรธรรมอีสาน แต่ปัจจุบันไม่มีผู้ ศึกษาภาษาเขียนมากนัก ภาษาเขียนเหล่านี้จึงเป็นเพียงหลักฐานที่ปรากฏ ในสมุด
ข่อยและใบลานเท่านั้น ซึ่ งส่วนใหญ่จะเป็นบทสวดและตำ�รายาโบราณ แม้ชาวบ้านที่ครอบครองตำ�รานี้ มีจำ�นวนน้ อย
ที่สามารถอ่านตำ�รายาเหล่านี้ได้
ภาษาพวนมีพยั ญชนะ ๒๐ หน่วยเสียง ได้ แก่ /ป, ต, ก, อ, พ/ผ, ท/ถ, ค/ข, บ, ด, จ, ฟ/ฝ, ซ/ส, ฮ/ห, ม, น,
ญ,ง,ล, ว, ย/ หน่วยเสียงทั้ง ๒๐ หน่วยเสียงนี้ปรากฏในตำ�แหน่ งพยัญชนะต้นได้ทั้งหมดและหน่วยเสี ยงที่เป็นพยัญชนะ
ท้ายมี ๙ หน่วยเสียง คือ /บ/ป/พ/ฟ/, ด/ต/ท/ธ/ฒ/ฑ, ก/ข/ค,ม, น/ณ/รร, ง, ว, ย/ และพยางค์ที่มีสระ เสียงสั้นและ
ไม่มี พยัญชนะสะกดจะปรากฏเสียงกักที่เส้นเสียงข้างท้าย ส่วนพยัญชนะควบกลํ้ามี ๒ หน่วยเสียง คือ /กว, คว/ขว/
สำ�หรับเสียงสระนั้ น ภาษาไทยพวนมีสระเดี่ยว ๑๘ หน่วยเสียง ได้แก่ /อิ, อี, เ-ะ, เ, แ-ะ, แ , อึ, อื, เ-อะ, เ-อ, อะ, อา,
อุ, อู, โ-ะ, โ-, เ-าะ, ออ/ สระประสมมี๓ หน่วยเสียง ได้แก่ /เอีย, เอือ, อัว/ ส่วนหน่วยเสียงวรรณยุกต์ในภาษาไทย
พวนมี ๖ หน่วยเสี ยง ระดับเสียงจะแตกต่ างไปตามท้องถิ่ นที่อาศัยอยู่ ในที่นี้จะกล่าวถึงหน่วยเสี ยงวรรณยุกต์ที่
บ้านหาดเสี้ยว อำ�เภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ดังนี้ เสียงตํ่าระดับ เสียงตํ่า-ขึ้น เสียงกลางระดับ เสียงกลาง-ตก
เสียงกลาง-ขึ้น เสียงสูงระดับ และเสียงสูง-ตก
ตัวอย่ างคำ�ในภาษาพวนที่ ต่างหรือออกเสียงต่างจากภาษาไทย เช่ น เสียง [ช] ในภาษาไทยออกเสียงเป็น [ซ/ส]
ในภาษาพวน เช่น ซ้าง‘ช้าง’ กะซอน ‘กระชอน’ กะเสด ‘กระเฉด’ ซัง ‘ชัง’ ใซ้‘ใช้’ เสียง [ร] ในภาษาไทยออกเป็น
เสียง [ฮ] ในภาษาไทยพวน เช่น เฮือน ‘เรื อน’ ฮัก ‘รัก’ ฮู้ ‘รู้ ’ ฮ้อง ‘ร้อง’ภาษาพวนไม่มีเสี ยงควบกลํ้า [ร] และ [ล] เช่น
คำ�ว่ า ‘ปลา’ ในภาษาไทย เป็น ‘ปา’คำ�ว่ า ‘พลู’ ในภาษาไทย เป็น ‘พู’ ในภาษาพวน และ‘กระด้ง’เป็น ‘กะด้ง, ด้ง’
‘กรน’ เป็น ‘กน’‘เกลือ’ เป็น ‘เกือ’ เสียง [ตร] ในภาษาไทยเป็นเสียง [ก] ในภาษาพวน เช่น กา ‘ตรา’ กอก ‘ตรอก’
กวด ‘ตรวจ’ กวดกา ‘ตรวจตรา’ คำ�ที่ออกเสียงสระต่างจากภาษาไทย เช่น เผิ้ง ‘ผึ้ง’ เถิง ‘ถึง’ เบอ‘ใบ’ เต้อ‘ใต้ ’
เภ้อ‘สะใภ้’ ปั่ว ‘ปลวก’ แอว ‘เอว’ คำ�ใช้ต่ างจากภาษาไทย เช่น มื้อ ‘วัน’ เผอ‘ใคร’ ผิเหลอ ‘อะไร’ เอ็ดเฮี้ย‘ทำ�ไม’
เฮอะ‘ขี้เหร่ ไม่ สวย’ กะไต ‘ตะไกร, กรรไกร’ กะต้อ ‘ตะกร้อ’ กะตุด ‘ตะกรุด’ สาด ‘เสื่อ’ เฮือน ‘บ้าน’ เสี่ยว ‘เพื่อน’
มะหุ่ง, หม่าหุ่ง‘มะละกอ’ มะทัน, หม่าทัน, มะกะทัน, หม่ากะทัน‘พุทรา’ มะเขี ยบ, หม่าเขียบ‘น้อยหน่า’เข้าล้อมแล้ม
‘ขนมบัวลอย’ เข้าล่องซ่อง ‘ขนมลอดช่อง’สายดือ, สายบือ, สายแห่ ‘สะดือ’ ซวย ‘กรวย’ ต่อน‘ชิ้น’ คันได ‘บันได’