Page 58 - dcp5

49
ภาษาพวน
เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์ชลธิ ชา บำ�รุงรักษ์
ภาษาพวน มีชื่อเรียกอื่นว่า ภาษาไทพวน ภาษาไทยพวน และภาษาลาวพวน เป็นภาษาในตระกูลไทซึ่งมี
ผู้พูดกระจายอยู่ตามภูมิ ภาคต่างๆ ของประเทศไทย เช่น จังหวัดลพบุรี บริเวณอำ�เภอเมืองและอำ�เภอบ้านหมี่ จังหวัด
สระบุรี บริเวณอำ�เภอบ้านหมอและอำ�เภอวิหารแดง จังหวัดนครนายกบริเวณอำ�เภอปากพลี จังหวัดปราจีนบุ รีบริเวณ
อำ�เภอโคกปีบและอำ�เภอศรีมหาโพธิ จังหวัดฉะเชิงเทราที่อำ �เภอพนมสารคามและอำ�เภอสนามชัย จั งหวัดสุพรรณบุรี
ที่อำ�เภอบางปลาม้า จังหวัดสิ งห์บุรีในอำ�เภอพรหมบุรี จั งหวัดอุทัยธานีที่อำ�เภอบ้านไร่ จั งหวัดสุโขทัยบริเวณอำ�เภอ
ศรีสัชนาลัย จั งหวัดพิ จิตรบริเวณอำ�เภอตะพานหิน จังหวัดกำ�แพงเพชรในอำ �เภอขาณุวรลักษณ์บุรี จังหวัดเพชรบูรณ์
จังหวั ดแพร่ ในเขตอำ�เภอเมื อง จังหวั ดน่านบริเวณอำ �เภอเมื องและอำ�เภอท่ าวังผา จังหวั ดอุดรธานีแถบอำ�เภอ
บ้านเชียง อำ�เภอหนองหาน และอำ�เภอบ้านผือ จังหวัดหนองคายในอำ�เภอโกสุมพิสัยและอำ�เภอศรีเชียงใหม่ และ
จังหวัดเลยบริเวณอำ�เภอเชี ยงคาน
จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ชาวไทยพวนดั้งเดิมมีถิ่นฐานอยู่แถบลุ่มแม่นํ้าพวน จึงเรียกตนเองว่า “พวน”
โดยทั่วไปชาวพวนมีอาชีพเกษตรกรรม การตั้ งบ้านเรือนอยู่บริเวณที่ ราบสูงทำ�ให้การทำ�มาหากิ นไม่อุ ดมสมบูรณ์
ต่อมาจึงอพยพย้ายถิ่นลงมาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บริเวณที่ราบลุ่มฝั่ งซ้ายของแม่นํ้าโขง เมืองเชียงขวาง ใกล้เขตเวียงจันทน์
และบริเวณที่ราบลุ่มแม่นํ้างึม ใกล้เขตหลวงพระบาง เมื่อพวนตกเป็นเมืองขึ้นของเวียงจันทน์ ชนกลุ่มนี้จึงได้รับการ
เรียกขานว่า “ลาวพวน” และเมื่อกลุ่มลาวพวน ถูกกวาดต้อนเข้ามาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทยได้กลายเป็นราษฎรไทย
โดยสมบูรณ์ จึงเรียกตนเองว่า “ไทยพวน”
การย้ายถิ่นฐานของชาวพวนเข้ามาอยู่ ในประเทศไทยมีสาเหตุหลัก ๒ ประการ คือ จากการอพยพลี้ภัยสงคราม
เข้ามาในประเทศไทยด้วยความสมัครใจ และจากการถูกกวาดต้อนเข้ามาในสมัยกรุงธนบุรีและรัตนโกสินทร์ตอนต้ น
จนกระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ ๓ กลุ่มพวนเหล่านี้ถู กส่งให้ไปอยู่ตามเมืองต่ างๆ ในเขตหัวเมืองชั้นในที่มี ราษฎรอาศัยอยู่
ไม่หนาแน่ นนัก เช่น สระบุรี ลพบุรี เพชรบุรี ราชบุรี ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา นครนายก
กลุ่มชาติพันธุ์พวนมีวัฒนธรรมและขนบประเพณีอันโดดเด่นของตนเอง มี วิถีชีวิ ตเรียบง่าย ส่ วนใหญ่ประกอบ
อาชีพทำ�นา ทำ�สวน และเลี้ยงสัตว์ ชาวไทยพวนเป็นผู้ที่มีอัธยาศั ยไมตรีเป็นมิตรกับคนทั่วไป โอบอ้ อมอารี เอื้อเฟื้อเผื่อ
แผ่ และรั กพวกพ้องของตน มีการทำ�กิจกรรมต่างๆ ร่ วมกันในชุมชน ไม่มี เครื่องแต่ งกายที่แสดงสั ญลักษณ์เฉพาะว่า
เป็นชาติพันธุ์พวน มีวัฒนธรรมการทอผ้าทั้งผ้ามัดหมี่ และผ้าตีนจกตลอดจนนิทานพื้ นบ้านและลำ�พวนที่เป็นเอกลักษณ์
ของชุมชน