Page 76 - dcp4

65
ประเพณีสลากย้อมเมืองลำ �พูน
เรียบเรียงโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เรณู อรรฐาเมศร์ และสำ�นักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำ�พูน
สลากย้อม เป็นหนึ่งในกิจกรรมของสลากภัต เป็นประเพณีการถวายทานแก่ผู้ที่
ล่วงลับ ถวายทานเพื่อเสริมบารมีในภายภาคหน้า การทานสลากย้อม เป็นประเพณีที่สืบทอด
มาจากบรรพบุรุษ ตามความเชื่อว่า เจ้าภาพจะต้องเป็นหญิงสาวพรหมจารี อายุไม่ จำ�กัด
มีคุ ณสมบัติที่น่ายกย่องคือ มีความอุ ตสาหะวิริยะในการทำ�มาหากิน และอดออม เก็บ
หอมรอมริบมาตั้งแต่เล็กๆ จนมีฐานะรํ่ารวยและสามารถเป็นเจ้าภาพสลากย้อมได้อย่าง
สมบูรณ์ โดยตั้งปณิธานไว้ว่าจะทำ�สลากย้อมเป็ นการสละละวางทรัพย์สมบัติเพื่ อให้ได้บุญ
กุศลไปสูงสุดคือ ถึงพระนิพพาน เป็ นการสะท้อนความเลื่ อมใสพุทธศาสนาอย่างเหนียว
แน่นของชุมชนชาวยอง นอกจากนั้น ยังต้องใช้ แรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธา เป็นอัน
มากในการตกแต่งสลากย้อม เพราะเป็ นการทำ�บุญครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิต ไว้ส่ งเสริมบารมีในชาติภพหน้า แต่ละคน
จะทำ�ได้เพี ยงได้ครั้ งเดียวเท่านั้น บางพื้นที่จำ�เพาะเจาะจงว่ าต้องมีอายุ ๒๐ ปีเท่านั้น ขณะที่บางพื้นที่ไม่จำ�เป็น ขอให้
เป็นช่ วงคาบเกี่ยวกั บอายุ ๒๐ ปี (บวกลบ ๒-๓ ปี ) แต่สิ่งที่ เชื่อเหมื อนกันคือ ต้องเป็ นหญิงสาว ที่ไม่แต่งงาน
โดยเชื่ อว่าการถวายสลากย้อมของหญิงสาวจะได้ รับอานิสงส์ผลบุ ญอย่างสูงยิ่งเทียบเท่ากับการบวช ของผู ้ ชายกล่ าวได้ว่า
เดิมสลากย้อมเป็นการถวายทานเพื่อเป็นพุทธบูชาของหญิงสาว
พิธีกรรมกำ�หนดจัดในวันขึ้น ๑๕ คํ่า เดือน ๑๒ เหนือ (เดือน ๑๐ ใต้) ในสมัยก่ อนการจัดเตรียมต้นสลาก
จะจัดที่ บ้านเจ้าภาพ ใช้ เวลาเตรียมร่วมเดือนญาติมิ ตรก็จะมาร่ วมทำ�บุญและจัดเตรียมเครื่องสลากด้วย จนกระทั่ ง
คืนสุดท้ายจะมีการ “ฮํ่ากะโลง๑ ” “กำ�ฮํ่า” หรือ “กะโลง” (ครรโลง)
๑ ฮ�่ำกะโลง คือ การอ่าน การร้องค่าว หรือจ้อย ในงานทานสลากย้อมการฮ�่ำกะโลง เป็นการบอกเล่าถึงเรื่องราววิถีชีวิต การแต่งโคลง
หรือกลอนฮ�่ำกะโลง จะต้องขื้นต้ นด้วย “ยอหัตถา”และค�ำลงท้ายด้วย“ก่อนแลนายเฮย” หรือ “อายุ วรรณะ สุขะ พละ ขอให้โชคดี
ทุกคนทั่วหน้า”
การอ่านฮ�่ำกะโลงจะอ่านเป็นค่ าว หรือจ๊อย เป็นภาษาพื้ นเมือง มีผู้อ่ านตั้งแต่ ๓ – ๕ คนขึ้ นไป จะเป็นผู้หญิ ง ผู้ชาย เด็ก หรือ
เยาวชน ก็ได้ โดยผู้อ่านจะต้องฝึกซ้อมให้มีความพร้อมเพรียงกัน รวมถึงจั งหวะการขึ้น-ลง เสียงสูง เสี ยงตํ่า และการรับลู กช่วง