Page 77 - dcp4

66
การทานสลากย้อมเป็นพิธีกรรมของชาวยอง ผู้ ที่จะทำ�ทานได้จะต้องเป็นผู้หญิงและเป็นสาวพรหมจารี เท่านั้น
ไม่กำ�หนดอายุ ว่าเท่าไร ที่ชาวบ้านมองเห็ นว่ามีความอุ ตสาหะ วิริยะในการทำ�งานและเก็บหอมรอมริบ ปลงใจที่จะ
เอาทรั พย์สิ นมาทำ�บุญ ในช่วงชีวิ ตหนึ่งก็ จะทานสลากย้อมได้ เพียงครั้ งเดียวเท่ านั้น ชาวบ้านจึงชื่ นชมบุญบารมี
ของเจ้าภาพมาก บางคนอยู่มาจนอายุมากแล้วยังไม่แต่งงาน แต่เป็นคนรํ่ารวยมีทรัพย์สินเงินทองก็ดำ�ริทำ�ทาน สลากย้อมได้
แต่ทั้งนี ้ต้องเป็นคนที่ได้รั บการยอมรับ เพราะในหมู ่บ้านหนึ่งๆ จะมีไม่ กี่คนที่ได้จัดทานสลากย้อม คนที ่จัดพิธี นี้ได้
หมายถึ งว่ามีพละกำ �ลังมากมีคนมาช่วยจั ดเตรี ยม บางคนรํ่ารวยก็ ไม่สามารถจั ดได้ ทั้ งที่ยั งมีความเชื่อและ
ความปรารถนาจะทำ�ทานสลากย้ อมอยู่ก็ต้องเอาทรัพย์สินของตนไปทำ�บุญร่วมกับคนอื่นที ่ เขามีความสามารถจัดได้
การเตรียมการ หรือ “แต่งดา” เพื่อทำ�ต้นสลากย้อมของหญิงสาว เป็นกุศโลบายที่สำ�คั ญที่พ่อแม่ของหญิงสาว
เห็นว่า มีความสามารถพอที่จะทำ �งานได้ และใกล้ถึงเวลาอั นควรที่จะให้หญิงสาวออกเรือน พ่อแม่ก็จะแนะนำ�ให้ลูก
ทราบถึงหน้ าที่ที่หญิงสาวพึงปฏิบัติเป็นเบื้องแรก คือการเก็ บหอมรอมริบเงินทองที่หามาได้ ด้วยนํ้าพั กนํ้าแรง เพื่อ
รักษาไว้ทานสลากย้อม โบราณกล่าวว่าหญิงใดยังไม่ได้ทานสลากย้อม หญิงนั้นไม่สมควรจะแต่งงาน ถ้ าหญิงใดทาน
สลากย้อมแล้วเขาถือว่าแต่งงานเป็นแม่บ้านแม่เรือนที่ดีได้ เพราะประเพณีนี้เป็นการหัดให้หญิงสาวรู้ จักการเก็บหอม
รอมริบ รู้ จักมัธยั สถ์ ซึ่งต้องใช้เวลาในการเก็บเงินเพื่ อทำ�สลากย้อมประมาณ ๔-๕ ปี ซึ่งเป็นเวลาเพี ยงพอในการ
บ่มเพาะนิสัยมัธยัสถ์ให้เกิดขึ้นเมื่อหญิงสาวมีเงินพอที่ จะทานสลากย้อมแล้ว จะเริ่มซื้อของตระเตรี ยมไว้ทีละเล็กละน้อย
ตั้งแต่สร้อยคอทองคำ� เข็ มขัดเงิน และเครื่องเรือน เครื่องใช้ ฯลฯ ในการประดับตกแต่ งต้นสลากก็เป็นการฝึกงานบ้าน
งานเรือน รวมถึ งงานฝีมือต่ างๆ ผ่านการตกแต่งต้นสลากย้ อม ซึ่งมีความสูงใหญ่ประมาณ ๘-๑๒ เมตร การแต่งดานี้
ใช้เวลาหลายเดือน ในการเตรียมการ ซึ่ งเป็นนั ยยะให้หญิงสาวมีความอดทน
คุณค่าและบทบาทของสลากย้อมที่ มีต่อวิถีชุ มชน
ในสมัยก่อนสลากย้อม สะท้อนถึงค่านิยมในเรื่องการทำ�ทาน สะสมบารมีให้ได้ สูงสุด ซึ่งเป้าหมายคือนิพพาน
ประเพณีนี้ส่ งเสริมให้ผู้หญิงมีโอกาสที่ จะได้ทำ�บุญให้ได้ กุศลยิ่งใหญ่ ดังเช่น ผู้ชายที่ได้ บวชพระ ซึ่งผู้หญิง จะต้องมี
ความพร้อมจนชุมชนยอมรับว่าถึ งพร้อมด้วยกำ�ลั งกาย กำ�ลังทรัพย์ และปลงใจแน่วแน่ที่จะทำ�ทานเพื่อสร้างบารมี
สะสมไว้ในชาติต่อๆ ไป จะได้ขึ้นสวรรค์ชั้นฟ้า เพราะทานสลากย้อมนี้ได้กุ ศลสูงสุด
ในเชิงสังคมการทำ�สลากย้ อมในสมัยโบราณ อาจจะเป็นกุศโลบายให้ หญิงสาวรู้จักมัธยัสถ์ เก็บหอมรอมริ บ
รู้จักทำ�งานการฝีมื อ เย็บปักถั กร้อย รวมไปถึงการเป็นแม่ บ้านแม่ศรีเรื อนที่ดีอีกด้วย อย่างไรก็ ตามส่วนที่มี คุณค่ า
ที่เปลี่ยนไป ได้แก่
๑. สร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านในชุมชนในการจัดเตรียมต้นสลากย้อม และเป็นการสร้างการมี ส่วนร่วม ต่อการ
จัดกิจกรรมในจังหวัดลำ �พูน