Page 80 - dcp3

69
ให้ขี้ผึ้งอ่อนตัวกดให้ผิวเส้นขี้ผึ้งเรียบ แล้วเรียงใส่แกนแท่นกลึง (มอนน้อย) เพื่อกลึ ง (เสี่ยน) ขี้ผึ้งที่พันไว้ให้เรียบเนียน
(ลูกกระพรวนไม่ต้องกลึง) หากต้ องการลวดลายก็จะใช้แท่นกดพิมพ์ลาย หรือลูกกลิ้ งพิมพ์ลายที่ต้ องการโดยรอบบน
พิมพ์ขี้ผึ้งที่กลึงเรียบร้อยแล้ว เช่น ลายลูกหวาย ลายขาตะขาบ ลายเครือเถา ลายนิ้วมือ เป็นต้น ถอดแม่พิมพ์ออกจาก
ไม้มอนน้อย อุดช่ องด้วยดินละเอียดให้แน่น (เหลือช่องไว้สำ�หรับอุดขี้ผึ้งประมาณ ๒-๕ ซม.) แล้ววางผึ่งลมไว้ ติดสาย
ชนวนด้วยเส้นขี้ผึ้ ง (เชื่อมระหว่างแม่พิมพ์ชั้นในและภายนอก) แล้วหุ้มแม่พิมพ์ขี้ผึ้งด้วยดินละเอียด (ใช้มูลวั วผสมนํ้า
ทำ�รอบผิวขี้ผึ้งก่อนหุ้มด้วยดินละเอี ยด เพื่อให้ลวดลายละเอียดชัดเจน) หุ้มดินละเอียดรอบพิ มพ์ขี้ผึ้ งโดยโอบพิมพ์
รอบให้หนาประมาณ ๑ ซม. เสียบไว้กับม้าเสี ยบพิมพ์รอให้แห้งในที่ร่มราว ๑-๒ วัน (สำ�หรับแม่พิมพ์ขนาดเล็ก เช่น
ลูกกระพรวนจะใช้เส้ นขี้ผึ้ งติดพิ มพ์หลายๆอั นมารวมไว้เป็นเส้นเดียว เรียก การติดแซง (ติ ดพวงแล้วจึงหุ้มดินละเอียด
ชั้นนอก) จากนั้นหุ้มพิมพ์ ชั้นนอก ด้วยดินหยาบอีกชั้นเรียกการโอบเบ้า และทำ�ปากจอก เป็นรูปกรวยก้นกะทะ สำ�หรับ
เททองเหลืองละลาย ทำ�ฐานพิมพ์ให้แบนราบเพื่อให้ตั้งวางได้ แล้วเรียงแม่พิมพ์ที่เสร็จแล้วในเตาสุมโดยวางควํ่าไว้เพื่อ
ให้ขี้ผึ้ งหลอมละลายออกจากพิมพ์ภายในจนหมด (lost wax) เผาพิมพ์ต่อไปจนสุกแดง ในขณะเดียวกันกับการหลอม
ทองเหลืองในเบ้าหลอมจนร้อนแดง “เบ้าหลอมกาลังสุก” นำ�ไม้ ก้านมะพร้าวหนีบพิมพ์ที่กำ�ลังร้อนออกมาวางเรียงไว้
แล้วเทนํ้าทองเหลืองลงในพิมพ์ทันทีรอจนพิมพ์ เย็นลง จึงกะเทาะพิมพ์ดินออกให้หมด นำ�เครื่องทองที่ได้ไปตกแต่งขัด
ผิวด้วยการกลึงและขัดให้เงางาม ลวดลายชัดเจนด้วยเครื่องเจียร (โบราณใช้ใบสับปะรดขัดแต่ง)
บ้านปะอาว ได้รับการยกย่องว่าเป็นหมู่บ้านอนุรักษ์ ภูมิ ปัญญาช่างฝีมือพื้นบ้าน โดยพ่อใหญ่ทอง ล้ อมวงศ์ เป็น
ผู้นำ� และเมื่อพ่ อใหญ่ทอง ล้อมวงศ์ เสียชีวิตในปี พ.ศ. ๒๕๔๖ นายบุญมี ล้อมวงศ์ ผู้เป็นบุตร ได้รับหน้าที่สืบต่ อและ
ได้เป็นประธานกลุ่มอนุรักษ์ หัตถกรรมหล่ อทองเหลือง โดยช่างฝีมื อในหมู่บ้านได้เข้ามาร่วมกันผลิตเครื่องทองเหลือง
กันที่ศูนย์อนุรักษ์ ซึ่ งยังคงสร้างช่างฝีมือรุ่ นใหม่อยู่ อย่างต่อเนื่อง ทำ�ให้ชาวบ้านปะอาวยังคงรักษาภูมิ ปัญญาช่างฝีมือ
การหล่อทองเหลืองด้วยวิธี lost Wax ทำ�ให้ชุ มชนมีความรักความผู กพัน และความภาคภูมิ ใจในท้องถิ่นเสมอมา
เครื่องทองเหลื องบ้านปะอาว ได้รับ
การขึ้ นทะเบียนเป็ นมรดกภู มิ ปัญญาทาง
วั ฒนธรรมของชาติ ประจำ�ปีพุ ทธศั กราช
๒๕๕๖