Page 60 - dcp3

49
ในอีกด้านหนึ่ง งานช่ างปั้ นเครื่องปั้นดินเผา “โอ่ งมังกร” สะท้อนให้เห็ นสภาพสังคมเกษตรกรรมของ
ประเทศไทยที่มั กกระจายตัวกันอยู่ตามบริเวณที่กว้ างขวาง การเก็บสำ�รองนํ้าให้เพื่อการอุปโภคบริโภคมีความจำ�เป็น
อย่างมาก และเนื่องจากพั ฒนาการด้านสาธารณูปโภคเป็นไปอย่างช้ าๆ และยังไม่สามารถกระจายได้ อย่างทั่วถึง
ภาชนะบรรจุสำ�รองนํ้าหลากหลายประเภทจึงเป็นความจำ�เป็ นในวิถีชีวิ ตของผู้คน โอ่งมั งกรจึงเป็นที่นิยมแพร่หลาย
นอกจากนี้ โอ่งมังกรสะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตของผู้ คนในสังคมไทยที่ ยึดโยงอยู่กั บลำ�นํ้า หรือแม่นํ้า ดังจะเห็ นได้
จากการกระจายตัวในเชิงการค้ าขายของโอ่งมังกรในระยะแรกๆ จะกระจายตัวไปตามเส้นทางเดินเรือ ของชาวมอญ
ที่มารับเอาโอ่งมังกรจากจังหวัดราชบุรีขึ้นล่องเอาไปขายยังแหล่งหัวเมืองต่างๆ ตามเส้นทางแม่นํ้า และเป็นสาเหตุว่ า
ทำ�ไมโอ่งมังกรจึงได้รับความนิยมไปทั่วประเทศ
คุณค่า
โอ่งมังกร เป็นศิลปหัตกรรมพื้นบ้านที่ แสดงให้เห็นถึงบทบาทของชาวจีนอพยพ ที่เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร
ในพระมหากษัตริย์ไทยในยุคสมัยหนึ่ง และได้นำ�เอาฝีมื อและภูมิปัญญาในงานเครื่ องปั้นดินเผามาประยุกต์เข้ากับ
วัตถุ ดิบท้องถิ่นได้อย่ างเหมาะสม และสามารถสร้างสรรค์ ผลผลิตหรือผลิ ตภัณฑ์ภาชนะดินเผาที่มีรูปลักษณ์สวยงาม
เหมาะสมกับการใช้งานในการเก็บสำ�รองนํ้าได้ อย่างชาญฉลาดสอดคล้องกับวิ ถีชีวิตชาวไทยในหลายพื้นที่ที่ห่างไกล
จากแหล่งนํ้า และยังมี ลวดลายการตกแต่ง ที่สร้ างสรรค์ขึ้นจนเป็นเอกลักษณ์ ของท้องถิ่นและเป็ นที่รู้ จักกันดี และ
เรียกกันจนติดปากว่า “โอ่งมังกร” ของจังหวัดราชบุ รี การตกแต่งโอ่งด้วยลวดลายมังกรนี้นอกเหนือจากความงาม
แล้ว ยังแฝงความหมายตามคตินิยมความเชื่อตามวั ฒนธรรมจีนที่ผสมผสานได้อย่างลงตัวกับคติความเชื่อไทย แสดง
ให้เห็นพัฒนาการทางวัฒนธรรมของประเทศไทยที่มี ความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับวัฒนธรรมจีน และแสดงให้เห็นความเป็น
มาของคนไทยเชื้อสายจีนส่วนหนึ่งที่มี บทบาทสำ�คัญในเชิงวัฒนธรรมและเชิงเศรษฐกิจและสังคม การปั้นโอ่งมังกรใน
จังหวัดราชบุรีมี การสืบต่อกั นมาหลายชั่วอายุคน จนในจุ ดสูงสุดมีโรงงานอุตสาหกรรมการผลิตโอ่งมังกรถึ ง ๓๘ แห่ง
จัดเป็นแหล่งผลิตโอ่งบรรจุนํ้าที่ใหญ่สุดและมีการจัดจำ�หน่ายไปทั่วทุ กจังหวัดของประเทศไทยและต่ างประเทศ สร้าง
รายได้ที่มี ความสำ�คัญต่ อระบบเศรษฐกิจของตัวจังหวัดและของประเทศและยังสร้างชื่อเสียงให้กับประขาชนในจังหวัด
ราชบุรี ดังที่ปรากฏอยู่ ในคำ�ขวัญของจังหวัดราชบุรี
“คนสวยโพธาราม คนงามบ้านโป่ง เมืองโอ่งมังกร วัดขนอนหนังใหญ่ ตื่นใจถ้ำ�งามตลาดนํ้าดำ�เนิน เพลินค้างคาว
ร้อยล้าน ย่ านยีสกปลาดี”
ที่สำ�คัญมากไปกว่านั้น คือ การผลิตโอ่งมังกรยังแสดงให้เห็นถึงบทบาทและอิทธิพลของวัฒนธรรม ของชาวจีน
ที่ส่งผ่านมาทางภูมิปัญญางานช่างปั้นเครื่องปั้นดินเผาในบริเวณต่างๆ ของประเทศไทยในต่างยุคต่ างสมัย โดยการย้ าย
ถิ่นฐานหรือตั้ งรกรากของช่างปั้ นชาวจีนในสมั ยต่างๆ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อการผลิตเครื่องปั้นดินเผา ในประเทศไทย ดัง
จะเห็นได้จากคำ �ศัพท์ในทางช่างจำ�นวนมากที่เป็ นคำ�ยืมศัพท์ภาษาจีนในงานช่างฝีมือเครื่องปั้นดินเผาของไทย ดังนี้