Page 47 - dcp3

36
เครื่องจักสานย่านลิ เภา
เรียบเรี ยงโดย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
เครื่องจักสานย่านลิ เภา เป็นเครื่องจักสานประเภทหนึ่ ง ที่สานด้วย
ย่านลิเภา ซึ่ งเป็นพืชตระกูลเฟิ ร์น หรือ เถาวัลย์ชนิดหนึ่ง (ภาษาท้องถิ่นภาคใต้
เรียกเถาวัลย์ว่า “ย่าน”) มีคุณสมบัติ ที่ดี คือ ลำ�ต้ นเหนียว ชาวบ้านจึงนำ �มา
จักสานเป็นภาชนะเครื่ องใช้ต่ างๆ แหล่ งผลิตที่สำ �คัญ ของเครื่องจั กสาน
ย่านลิเภาอยู่ที่บ้านหมน ตำ�บลท่าเรือ อำ�เภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช
กระบวนการผลิตเครื่องจักสานย่านลิเภา เริ่มจาก การนำ�ย่านลิเภามา
จักผิวเป็ นเส้นๆ แล้วชั กเรียดให้เส้นเรียบ เสมอกัน จากนั้นนำ�มาสานขัดกับ
ตัวโครงที่ทำ�จากหวาย และไม้ไผ่ให้เป็นภาชนะเครื่องใช้ต่ างๆ เช่น กระเชอ เชี่ยนหมาก กล่ องใส่ยาเส้ น พาน ปั้นชา
ขันดอกไม้ธู ปเทียน กรงนก กระเป๋ าถือ เป็นต้น งานจั กสานย่านลิเภา นอกจาก จะงดงามด้วยลวดลายของการจักสาน
แล้ว ยังงดงามด้วย สีผิวธรรมชาติของย่านลิเภา และสีผิวของตอกเส้นยืนที่ทำ� จากไม้ไผ่ หรือไม้ลิงโร ทำ�ให้เกิดสี สลับ
กันงดงาม บางครั้ง ยังเสริมส่วนประกอบด้วยเครื่ องถมเงินและถมทอง เพื่อเพิ่ม มูลค่ า ความงาม และคุณค่าของ
เครื่องจักสานย่านลิเภา ให้ สูงขึ้น
งานจักสานย่านลิเภา แสดงให้ เห็นถึงฝีมื ออันประณีต ความอุตสาหะของช่างผู้ผลิต ซึ่งสร้างความภาคภูมิใจ
ให้แก่ ผู้ครอบครอง หรือผู้เป็นเจ้าของ นอกจากนี้ในปัจจุบัน ยังได้พัฒนารูปแบบ และสร้างสรรค์ลวดลายในรูปแบบ
ของที่ระลึกด้วย
เครื่องจักสานย่านลิเภา ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิ ปัญญาทางวั ฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศักราช
๒๕๕๒