6
ผ้
าขาวม้
า
เรี
ยบเรี
ยงโดย บุ
ญชั
ย ทองเจริ
ญบั
วงาม
(ซ้
าย) ผ้
าขาวม้
าของภาคกลาง ตาเดี่
ยวทอสลั
บสี
(ขวา) ตั
วอย่
างลั
กษณะการใช้
งานผ้
าขาวม้
า
ผ้
าขาวม้
า ไม่
ใช่
คำ
�ไทยแท้
หากแต่
เป็
นภาษาเปอร์
เซี
ยที่
มี
คำ
�ต้
นเค้
ามาจากคำ
�ว่
า “กา-มาร์
บั
นด์
” (Kamar Band)
“กามาร์
” หมายถึ
งเอวหรื
อท่
อนล่
างของร่
างกาย “บั
นด์
” แปลว่
า รั
ดหรื
อพั
น คาดทั
บมื่
อนำ
�สองคำ
�มารวมกั
นจึ
งมี
ความ
หมายว่
า “เข็
มขั
ดผ้
าพั
นหรื
อที่
คาดเอว” ผ้
าขาวม้
าเป็
นงานสิ่
งทอโบราณที่
ใช้
กั
นอยู่
ในชุ
มชนและครั
วเรื
อนมานานตั้
งแต่
พุ
ทธศตวรรษที่
๑๖ ล่
วงมาแล้
ว ดั
งจะปรากฏหลั
กฐานตั้
งแต่
สมั
ยเชี
ยงแสน มี
การใช้
ผ้
าขาวม้
าสำ
�หรั
บผู้
ชายนุ่
งเคี
ยนเอว
หรื
อ โพกศรี
ษะ ซึ่
งก็
คงจะได้
รั
บวั
ฒนธรรมจากไทลื้
อ
ผ้
าขาวม้
ามี
รู
ปลั
กษณะเป็
นผ้
ารู
ปสี่
เหลี่
ยมผื
นผ้
า มี
ความกว้
างประมาณ ๒ ศอก ยาว ๓ – ๔ ศอก
ส่
วนใหญ่
จะทอเป็
นผ้
าลายตารางเล็
กๆ จั
บคู่
สี
เป็
นคู่
ๆ ทอสลั
บ
กั
นไปจนเต็
มผื
นผ้
า บางท้
องที่
เรี
ยกว่
า “ผ้
าตาหมากรุ
ก”
ผ้
าขาวม้
าในประเทศไทยมี
ชื
่
อเรี
ยกแตกต่
างกั
นไปตามท้
องที่
ใน
ภู
มิ
ภาคต่
างๆ ตลอดจนกลุ่
มชาติ
พั
นธุ์
ในภาคใต้
จะเรี
ยกว่
า
“ผ้
าซุ
บ” ในภาคอี
สานจะเรี
ยกว่
า “แพรอี
โป้
หรื
อ แพรลิ้
นแลน หรื
อ
แพรไส้
ปลาไหล” มี
การใช้
เส้
นไหมเป็
นวั
ตถุ
ดิ
บส่
วนใหญ่
บางท้
องที่
ใช้
ฝ้
ายทอบ้
าง ในภาคอี
สานผ้
าขาวม้
าเป็
นสิ่
งของที่
ใช้
ในงานพิ
ธี
บายศรี
สู่
ขวั
ญ เป็
นผ้
าไหว้
ญาติ
ผู้
ใหญ่
ของฝ่
ายสามี
(ของสมมา) ใช้