Page 111 - dcp3

100
หลายอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นี้ มี ต้นเค้ามาจากการแสดงหนังของอินเดีย ซึ่งแพร่หลายอยู่ในอินเดียตั้งแต่
โบราณ เมื่อชาวอินเดียเริ่มติดต่อค้ าขายกับประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ ๖-๗ จึง
ได้นำ�ศาสนาพราหมณ์ พุทธ และศิลปวิทยาการ ตลอดจนการละเล่นและการดนตรีต่ างๆ เข้ามาเผยแพร่ด้ วย แต่ละ
ประเทศต่างก็ปรับวัฒนธรรมเหล่ านี้ให้เหมาะสมกับวัฒนธรรมเดิมในท้องถิ่นของตน
การแสดงหนังในประเทศไทยนั้นอาจกล่าวได้ว่าสืบเนื่องมายาวนานกว่า ๕๐๐ ปี ตั้งแต่สมัยอยุ ธยาในเอกสาร
โบราณหลายฉบับมีการกล่าวถึงการแสดงประเภทที่เรียกว่าหนัง เช่น ในกฎมณเฑียรบาลสมัยพระเจ้าอู่ทอง (ครองราชย์
ระหว่าง พ.ศ.๑๘๙๓ – ๑๙๑๒) กล่าวว่าหนังเป็นมหรสพที่นิยมแพร่หลายในสมัยนั้น
ในสมัยสมเด็ จพระนารายณ์มหาราช (ครองราชย์ พ.ศ.๒๑๙๙ – ๒๒๓๑) มีพระบรมราชโองการให้กวีและ
นักปราชญ์ราชสำ �นัก แต่งบทสำ�หรับแสดงหนังเพิ่มขึ้ นจากเรื่องที่ใช้แสดงมาแต่ก่อน พระมหาราชครู จึงได้แต่งเรื่อง
สมุทรโฆษคำ�ฉันท์ซึ่งนำ �เนื้อเรื่องมาจากสมุทรโฆษชาดก สำ�หรับเป็นบทพากย์หนัง แต่ไม่ปรากฏว่ าได้มี การสร้างตัว
หนังสำ�หรับแสดงขึ้นหรือไม่ อย่างไรก็ตาม เรื่องสมุทรโฆษก็ไม่ค่อยเป็นที่นิยมนำ�มาแสดง แต่ยังคงใช้เรื่องรามเกียรติ์
เป็นเรื่ องหลักเช่นเดิม ต่อมาในสมั ยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (ครองราชย์ พ.ศ.๒๒๗๕ – ๒๓๐๑) พระมหานาค
วัดท่าทราย ได้แต่งหนังสือเรื่องปุณโณวาทคำ�ฉันท์ขึ้น ในเรื่องมีการกล่าวถึงการแสดงหนังเรื่องรามเกียรติ์ในงานสมโภช
พระพุทธบาท อันเป็นประเพณีที่พระมหากษัตริ ย์แต่โบราณต้องเสด็จไปในการสมโภชเป็นประจำ �ทุกปี
นอกจากนี้ หลักฐานอีกอย่างหนึ่งที่แสดงว่ามี การเล่นหนั งมาแล้วตั้งแต่สมัยกรุงศรี อยุธยา คือบทไหว้ครูก่ อน
การเชิดหนัง หรือที่เรียกว่าบทเบิกหน้าพระ ทวยแรก (ผะอบ โปษะกฤษณะ, ๒๕๓๗ : ๔๗) มีตอนหนึ่งว่าดังนี้
อยุธยาถาวรเปรมปรีดิ์ ทุกข์ภัยไม่มี
สนุกนิแม้นเมืองสวรรค์
เครื่องเล่นโขนละครหุ่นประชัน เชิดชูกลางวัน
ด้วยเครื่องวิจิตรแต่งกาย
ราตรีรั ศมีเพลิ งพราย หนังงามลวดลาย
กระหนกกระหนาบภาพหาญ
เป็นที่ประชาชื่นบาน ทอดทัศนาการ
สำ�ราญสำ�รวลปรีดา
ครั้งได้ศุภฤกษ์เวลา สนธเยศสุริยา
พิชัยฤกษ์เบิกบน
เบิกโขลนเบิกทวารโดยกล แต่งตั้งกำ�นล
บายศรีทั้งสองซ้ายขวา
บัดพลีพลีกรรมเทวดา ขออัญเชิญมา
รับเครื่องสังเวยอภิวันท์
ฯลฯ