Page 106 - dcp3

95
ลักษณะเรือนอีสานสามารถสะท้อนสภาพสังคมการอยู่ร่วมกันในระบบครอบครัว ที่มีการแบ่งพื้นที่ทั้งในชีวิต
ส่วนตัว ที่อยู่ ด้านในสุดของตั วเรือน ทั้ง ๓ ห้อง และพื้นที่เปิดเผยซึ่งต่อออกไปทางด้านนอกเปิดโล่งมีหลังคาเกยคลุม
คือชานหรือระเบียง และพื้นที่เปิดโล่งเป็นชานแดด ใช้ประโยชน์อเนกประสงค์ ส่วนพื้นที่ใต้ถุนเรือน และบริเวณบ้าน
จะสะท้อนภาพสังคมชาวนาที่ชัดเจนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งความเชื่อต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้ องกับการสร้างเรือนจะสะท้อน
ถึงการควบคุมสังคม เศรษฐกิจ และการจัดการทรัพยากรป่าไม้ และแหล่งนํ้ า ที่อ่อนน้อมและเคารพธรรมชาติแวดล้อม
คุณค่ าของงานช่างฝีมื อดั้งเดิม เห็ นได้ว่ารู ปแบบของเรือนอี สานมีความสัมพันธ์กับความเชื่ อ เศรษฐกิจ การแยก
ครอบครัว รวมทั้งการใช้เทคนิค ภูมิปัญญาการก่อสร้ าง ที่ประณีตซับซ้อน
สถานภาพปัจจุบันของการถ่ายทอดความรู้ และทั กษะการสร้ างเรือนอีสานปัจจุ บันตกอยู่ในสภาวะเสี่ ยง
สูญสลายมากที่สุด ที่จำ�เป็ นต้องปกป้องคุ้มครองอย่ างเร่งด่วน เพราะปัจจัยหลายด้านทั้งจากคนภายในที่มี ค่านิยม
เปลี่ยนแปลง และปัจจัยภายนอก ที่มีกฎหมายอนุ รักษ์ป่าไม้ของรั ฐควบคุม วัสดุสังเคราะห์ วิทยาศาสตร์ใหม่เข้ามา
แทนที่มากขึ้น ฯลฯ เป็นเหตุให้ตั วช่างฝีมื อดั้งเดิม และกลุ่มช่ างที่เคยมีความรู้และทั กษะประสบการณ์ขาดการสืบทอด
เรือนไทยภาคใต้
สภาพภูมิ อากาศและสิ่งแวดล้อมทางภูมิ ศาสตร์ มีผลต่อการ
ดำ�รงชี วิตและการสร้างที่อยู่ อาศัยของคนในสังคม ภาคใต้ของไทยมี
ภูมิประเทศที่เป็นแหลมยื่นลงไปในทะเล มีลมมรสุมตะวันออกและลม
มรสุมตะวันตกพัดผ่านตลอดทั้งปี มีผลทำ�ให้เกิดลมแรงและมีฝนตกชุก
ตลอดทั้งปีในภาคใต้ จากสภาพภูมิ อากาศและภูมิ ประเทศดังกล่าวมี
อิทธิ พลต่อรูปแบบบ้ านของชาวใต้นำ�ไปสู่ เอกลักษณ์ของบ้ านภาคใต้
ดังนี้
บ้านภาคใต้นิยมสร้างแบบใต้ถุนสูง เนื่องจากในภาคใต้มี ฝนตก
ชุกตลอดทั้งปีจะเกิดภาวะ นํ้าท่วมบ่อยครั้ง เมื่อถึงฤดูนํ้าหลากกระแสนํ้า
ก็จะไหลผ่านบริ เวณบ้านได้ ง่ายและในฤดูแล้ งชาวใต้จะใช้พื้ นที่ใต้ ถุน
บ้านในการทำ�งาน การเลี้ยงสัตว์ และเก็บเครื่องมือเครื่ องใช้ต่าง ๆ
ส่วนเสาบ้านจะมีฐานเสาคนใต้เรียก “ตีนเสา” รองรับเพื่อป้องกันเสาผุ
เนื่องจากความชื้นของดินและปลวกที่จะมากัดกิ นเนื้อเสา
รูปแบบหลังคาบ้านภาคใต้ จากสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่
มีลมมรสุ มตะวันออกและ ลมมรสุมตะวันตกพัดผ่ าน ทำ�ให้เกิ ดฝนตก
ชุกและมีลมแรงตลอดทั้งปีหลังคาบ้านภาคใต้จะมี โครงสร้างที่แข็งแรง
ต้านทานแรงลมได้ดี หลังคาบ้านภาคใต้นิยมทำ�กั นมี ๓ รูปแบบ คือ