Page 99 - dcp2

88
ประกอบอาชีพทางการเกษตร จึงมีความต้องการและให้ความสำ�คัญกับการจัดการนํ้าเพื่อทำ�การเกษตรโดยเฉพาะการทำ�นา
ซึ่งแก่ฝาย จะต้องมีความยุ ติธรรมในการจัดสรรนํ้าให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับพื้นที่
ปัจจุบันได้มีการบรรจุเรื่ องการจั ดการเหมืองฝายของชาวบ้านเข้ากับนโยบายของ อบต.เชี ยงดาวแล้ว โรงเรียนประถม
ศึกษาในท้องถิ่นก็บรรจุเรื่องการจัดการเหมืองฝายเข้าไว้ในหลักสูตรการเรียนการสอน โดยให้เด็กนักเรี ยนลงมาเรียนเรื่อง
การทำ�เหมืองฝายและการจั ดการนํ้าในที่นากับบิดาด้วย
นอกจากนี้กลุ่มเหมืองฝายยั งได้ร่ วมกับเครื อข่ ายกลุ่มรักษ์ นํ้ าปิง นักวิชาการ นั กพัฒนาเอกชน ในการจั ดการ
ทรัพยากรนํ้า ทั้งนํ้าที่นำ�มาใช้ เพื่อเพาะปลู กและแหล่งอนุรักษ์พั นธุ์ปลา เพื่อสร้างความมั่นคงทางด้ านอาหารและดูแล
ระบบนิเวศวิทยาของสายนํ้าปิง เพื่อให้ลำ�นํ้าปิงคงอยู่คู่ชาวเชียงดาวตลอดไป
ภูมิ ปัญญาการทำ�เหมื องฝาย ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ประจำ�ปีพุทธศักราช
๒๕๕๘
เอกสารอ้างอิง
ประเสริฐ ณ นคร. ๒๕๑๔. มังรายศาสตร์
ชัชวาลย์ ทองดีเลิศ. ๒๕๔๓. ระบบเหมืองฝาย ภูมิปัญญาการจัดการนํ้าพื้นบ้าน สืบสานล้านนา.
เอกวิทย์ ณ ถลาง. ๒๕๕๔. ภาพรวมภูมิปัญญาไทย เหมื องฝาย : บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนพับลิชชิ่ง จำ�กั ด.
บุคคลอ้างอิง
ศาสตราจารย์เกียรติ คุณ ดร.วันเพ็ญ สุรฤกษ์ , สาขาวิชาภูมิ ศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ศาสตราจารย์ อรุณรัตน์ วิเชียรเขี ยว อาจารย์ประจำ�สาขาวิชาประวัติศาสตร์และ วัฒนธรรม คณะมนุษยศาสตร์ และ
สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ที่มาของภาพ นายชั ชวาล ทองดีเลิศ
ภูมิปัญญาการทำ�เหมืองฝาย
เดือนเมษายนของทุ กปี ส่ วนการกระจายนํ้ าหรือการจั ดสรรนํ้า
รวมทั้ง การซ่อมแซมเหมืองฝายในแต่ละปีก็มี ข้อตกลงสัญญาร่วมกัน
และมีบทลงโทษสำ�หรับคนที่ทำ�ผิดหรือฝ่ าฝืนกฎ
ฝายวังไฮ เป็นการจัดการทรัพยากรนํ้ าของชาวบ้านที่ เป็ น
รูปธรรม ถ่ ายทอดมาจากรุ่ นสู่ รุ่น ทั้ งกฎเกณฑ์ จารี ตประเพณี
ความเอื้อเฟื้ อเผื่อแผ่ การเคารพซึ่งกันและกันของคนและธรรมชาติ
ฯลฯ ชาวเชียงดาวมีการจัดการระบบฝายมาตั้ งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๔๕
มีการจัดระบบเหมื องในพื้นที่รองรับนํ้าหล่อเลี้ยงชาวบ้าน ๓ หมู่บ้าน
คือ บ้านม่วงฆ้ อง บ้านดง และบ้านทุ่ งหลุก ซึ่ งชาวบ้านส่ วนใหญ่