Page 59 - dcp2

48
การดูแลหญิงหลังคลอด: การทำ �ความสะอาดร่างกาย ตามภู มิปัญญาภาคใต้
(ภาพจากสำ�นักการแพทย์พื้นบ้านไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยฯ)
๓. การอาบนํ้า สตรีหลังคลอดต้องอาบนํ้านานๆ ทุกเช้าและเย็น การอาบนํ้าเชื่อว่าจะช่วยในการทำ�ให้สุขภาพแข็งแรง
อาบนํ้าเสร็จก็ต้องไปที่ห้องอยู่ ไฟ การอยู่ไฟของสตรี ไทยภาคใต้หลังคลอดส่วนมากใช้เวลา ๗ วัน หรืออาจจะมากกว่า
แต่ไม่มากเกิน ๑๐ วัน ทั้งนี้ ก็น่าจะอยู่กับการเข้าอู่ของมดลูก คนไทยและหมอตำ�แยภาคใต้เรียกมดลูกว่า กุน “กุน เข้าที่
แล้วยัง” นี่เป็นคำ�ถามที่ผู้อื่นถามสตรีหลังคลอดใหม่หรือหมอตำ�แยที่ทำ�คลอดสตรีผู้นั้น ถ้ าเข้าที่ แล้วคือร่ างกายเป็นปรกติ
ออกจากการอยู่ไฟได้ ในระหว่างอยู่ไฟหรือคลอดใหม่ห้ามกินปลาขาว (ตะเพียนขาว) ปลาขี้เกงหรือปลาหมอช้างเหยียบ
เพราะจะทำ�ให้วิงเวี ยนศีรษะเลือดลมจะผิดปกติ ถึงกับมีคำ�ขู่ ว่า สตรีคลอดใหม่ ห้ามกินปลาสองชนิดนี้ ถ้ากินอาจทำ�ให้
เสียชีวิตได้
ภาคใต้ไทยมุสลิม
บุคคลที่เป็นหลักในการดูแลหญิงตั้งครรภ์ คือ กลุ่ มไทยมุสลิมเรี ยกว่า “โต๊ะบิแด” การอยู่ไฟของกลุ่มไทยมุสลิม
เรียกว่ า “ดาโปบือดี แย” การตั้งครรภ์ถื อว่าเป็นสิ่ งที่ประเสริฐเด็กที่ เกิดมาเป็ นผู้บริ สุทธิ์ ไร้บาป เมื่ อทารกคลอด
เรียบร้อยแล้ว บิดาจะนำ�รกไปฝังทั นทีเพื่อเป็นการฝากแม่ธรณีใต้แผ่นดิน ในการฝังรกนี้ บิดาจะต้องเอาเกลือใส่ลงไปในรก ๒-๓
ห่อ เพราะเกลื อจะช่วยให้รกแห้ง ซึ่งเชื่อว่าจะมีผลทำ�ให้ทารกไม่มีอาการท้องอืด โต๊ะบิแดจะอาบนํ้าอุ่นที่ ได้จากการต้มใบยอ
(Morinda citrifolia L.) และ ใบหนาดให้หญิงหลังคลอดเพื่อชำ�ระคราบสกปรกและช่วยสมานแผลให้หายเร็วขึ้น นำ �ใบหนาด
มาปั้น เป็ นก้อนกลม นวดรอบเต้านมและดึ งกล้ามเนื้อบริเวณเนินอกเพื่อกระตุ้นให้นํ้านมไหลดี เมื่ออาบนํ้าเสร็จต้อง
ทำ�การ เหยียบสม คื อ การเหยียบนวดหลังคลอดเพื่อขับเลือดและนํ้าคาวปลา เมื่ อเหยียบสมแล้วก็ ต้อง อยู่ไฟทันที
โดยนอนบนแคร่ไม้ไผ่ ใช้ไม้สน ไม้ยางหรือไม้แสมมาทำ �เป็นเชื้ อเพลิง ใช้ใบหนาด ใบเสนียดและไพลดำ� ต้มอาบในขณะอยู่ไฟ
ระหว่างที่อาบนํ้าหากมารดาไม่ มีนํ้านม หรือนํ้านมน้อยก็ ให้ “ท๊ก” หรือ ดึงเส้นบริเวณใกล้ๆ รักแร้ ๓ ครั้ง เพื่อกระตุ้ น
การไหลของนํ้านม การออกไฟนั้นจะออก ในวันคี่ เพราะถือว่าวันคี่ลูกห่ าง วันคู่ลู กถี่