Page 23 - culture1

ชุมชนลับแล
ตำบลศรีพนมมาศ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์
ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
15
ในสมัยก่ อนชาวลั บแลจะรับประทานข้าวแคบเป็ นอาหารหลัก
ต่างจากปัจจุ บันที่บริ โภคข้าวแคบเป็นอาหารว่างเป็นส่ วนใหญ่ และการรับประทาน
อีกรูปแบบหนึ่ งของคนลับแลสมัยก่อนคือ การนำเอาข้าวแคบแห้งมาห่อกับข้าวเหนียวร้อนๆ
ม้วนให้เป็นแท่ ง (ภาษาพื้นบ้านเรี ยกว่า “โอโล่ข้าวแคบ”) ในสมั ยก่อนมีการทำข้าวแคบ
แทบทุกหลั งคาเรือน โดยเฉพาะในฤดูหนาวมี การทำข้าวแคบจนเป็ นประเพณี
แต่ ทำได้ไม่ มาก จะทำไว้เฉพาะกิ นในครัวเรือนเท่ านั้น และนิยมทำในลั กษณะ
ข้าวแคบแห้ง เพราะเก็ บไว้ ได้นาน หน้าฝนก็เก็บไว้ ได้ ทำแล้วจะเก็ บใส่ในตะเข่ ง
(“ตะเข่ง” เป็นภาษาพื้นบ้านมี ความหมายเหมือนกั บ “ตะกร้า”) แขวนไว้ในที่สูงๆ
เพราะกลัวลูกๆ แอบเอาไปกิน เวลาไปทำไร่ ทำนา ก็เอาข้ าวแคบที่เก็บไว้มาห่อกับ
ข้าวเหนียวประมาณ ๒ - ๓ พั น กินไประหว่างทาง เพื่อให้อิ่มท้ อง ไม่ต้องเสียเวลา
มานั่งกิน เพราะสมัยก่ อนต้องตื่นแต่เช้ าเดินไปทำไร่ ทำนา ไม่มีรถเหมื อนในปัจจุบั น
ซึ่งสะท้อนให้เห็นวิ ถีชีวิตที่เรียบง่ายและความสั มพันธ์ ของคนในครอบครัว จึ งสามารถ
พูดได้ว่า การทำข้าวแคบนั้นเป็นวิถีชีวิตของชาวลับแลตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบั น
ข้ าวพันผั ก เป็นอาหารพื้ นบ้ านง่ ายๆ
ที่ หาทานได้ ทั่ วไปในเมื องลับแล เพราะเป็ น
อาหารที่ มี การทำกันอย่ างแพร่หลายมาตั้ งแต่
โบราณ และเป็นอาหารยอดนิยมของคนเมืองลั บแล
ลั กษณะคล้ ายๆ ข้ าว เ กรี ยบปากหม้ อของ
คนภาคกลาง แต่เป็นข้ าวเกรียบปากหม้อที่มีไส้
เมื่ อเวลาผ่านไป การทำข้าวแคบ
หรือ หมี่พัน ที่ทำกินกันเฉพาะในครัวเรือน ก็มีการ
ต่อยอดเป็ นการค้ าทำให้เกิ ดการดั ดแปลงสูตร
การทำข้าวแคบ หรือหมี่พัน ธรรมดาให้มีรสชาติ
มากขึ้น จึงได้เป็นที่มาของ “ข้าวพั นผัก” อาหาร
พื้นเมืองที่สร้างชื่อให้จังหวัดอุตรดิตถ์ในปัจจุบั น
เป็นผักกาดขาว ผั กคะน้า ผักบุ้ง ผักกวางตุ้ง ถั่วงอก และกะหล่ำปลีซอย ดัดแปลงได้
หลากหลายเมนู สามารถทำได้บนหม้อข้ าวพัน เช่น ข้าวพั นราดหน้า เป็ นต้น