Page 87 - บูรพศิลปิน58

72
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
พญาพรหมโวหาร
เกิด พ.ศ. ๒๓๔๕
ถึงแก่กรรม พ.ศ. ๒๔๓๐
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๑ - รัชกาลที่ ๕)
ประวัติและการทำ�งาน
พญาพรหมโวหาร เดิมชื่อ พรหมิ นทร์ เป็นบุตรของแสนเมื อง มาเล่าเรียนเบื้องต้นกับครูบาอุปนันทะ
เมื่ออายุ ครบบวช บวชที่วัดสุขขมิ้ น จังหวัดเชียงใหม่ในปัจจุบัน ต่อมาลาสิกขาและกลับมาที่ลำ�ปาง บิดานำ�ไปฝากให้
รับราชการในคุ้มเจ้าหลวง แผนกอาลั กษณ์ เป็นที่โปรดปรานจนได้รับแต่งตั้งเป็น พญาพรหมโวหาร ในช่วงรั บราชการ
ได้แต่งค่าวซอ และรับจ้างเขียนเพลงยาวที่เรียกว่า ค่าวใช้
ชีวิตของพญาพรหมโวหารต้องผกผันหนีราชภัยไปเมืองแพร่ เพราะยักยอกเงินของเจ้าหลวงที่ให้นำ�เงินไปซื้ อ
ช้าง แต่กลั บเอาไปเล่นการพนัน และเป็นที่โปรดปรานของเจ้าหลวงเมืองแพร่ด้ วยความที่เป็นกวี แต่ต้องหนี ราชภัยอีก
ครั้งหนึ่ง เพราะมีชู้กับสนมเจ้าหลวงแพร่ พญาพรหมโวหารได้เจ้าหลวงเชียงใหม่ชุบเลี้ยงอีกครั้งหนึ่ง และได้ถึงแก่กรรม
ด้วยโรคชรา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๐ สิริอายุ ๘๕ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 รับจ้างแต่งค่าวซอ หื้อบ่าวสาว และรับจ้างเขียนคำ�ร้ องที่เก๊ าสนามหลวงเมืองละกอน (ลำ�ปาง)
 เมื่อรับราชการในคุ้มเจ้าหลวง แผนกอาลั กษณ์ ได้ ร่วมชำ�ระค่าวซอ เรื่องหงส์หิน แต่งค่าวฮํ่านางจม
ซึ่งนับเป็นวรรณกรรมชิ้นเอกของล้านนาอีกอย่างหนึ่ง วรรณกรรมที่แต่งส่วนมากมี ลักษณะ กำ �จ่ม, ค่าวซอ,
ค่าวฮํ่ า และค่าว เกี่ ยวกั บลักขณาของช้ าง อาจจะเปรี ยบได้กั บตำ�ราคชลั กษณ์ของทางภาคกลาง
เรื่องค่าวจ๊างขึด (ลักษณะช้างที่ไม่ดี ) แต่งค่าวปู่ สอนหลาน ค่าวพระอภั ยมณี ค่าวสรรพคำ �สอน เป็นต้น
ได้รับการยกย่องเชิดชูเกี ยรติเป็น บูรพศิลปิน สาขาวรรณศิลป์ พุ ทธศักราช ๒๕๕๘
๑๙
สมัยรัตนโกสินทร์