Page 108 - บูรพศิลปิน58

93
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ (ศรี บูรพา)
บุคคลสำ�คัญของโลก พุทธศักราช ๒๕๔๘
เกิด ๓๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๔๘ ที่กรุ งเทพมหานคร
ถึงแก่กรรม ๑๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๑๗
ยุคสมัยรัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๕ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติ และการทำ�งาน
นายกุหลาบ สายประดิ ษฐ์ หรือที่รู้จักในนามปากกาว่ า “ศรีบูรพา”
เป็นบุตรของนายสุวรรณ และนางสมบู รณ์ ได้รับการศึกษาขั้นต้นจากโรงเรียน
วั ดหัวลำ�โพง โรงเรี ยนทหารเด็กของกรมหลวงนครราชสี มา และเข้าเรียนชั้น
มั ธยมที่ โรงเรียนเทพศิริ นทร์ จนจบชั้นมั ธยมปี ที่ ๘ ศึ กษาต่อที่ มหาวิ ทยาลัย
ธรรมศาสตร์และการเมื อง สาขาวิชานิ ติศาสตร์ ในระหว่ างที่เป็นนักเขี ยน
นักหนังสือพิมพ์ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ ได้เดินทางไปดู กิจการหนังสือพิมพ์
ที่ประเทศญี่ ปุ่น เป็นเวลา ๑ ปี และ ณ ที่นี้ได้ก่อเกิดนวนิยายสำ�คั ญเรื่องหนึ่งคือ “ข้างหลังภาพ” และพ.ศ. ๒๔๙๐ -
๒๔๙๒ เดินทางไปศึกษาวิชาการเมืองที่ประเทศออสเตรเลีย
ขณะเรียนอยู่ ที่โรงเรียนเทพศิ รินทร์ ได้ออกหนังสือในโรงเรียนชื่อว่ า ดรุณสาร และศรีเทพ ประมาณ
พ.ศ. ๒๔๖๔ เมื่อจบชั้นมัธยมปีที่ ๘สมัครเป็นครูสอนภาษาอังกฤษภาคคํ่าที่โรงเรียน “รวมการสอน” ระยะหนึ่ง หลังจากนั้น
ก็หันเหเข้าสู่วงการนักเขียนและนักหนังสือพิมพ์ ขณะที่อยู่โรงเรี ยนรวมการสอน ได้หัดแปลนวนิยายต่างประเทศ และ
ออกนิตยสาร “สารสหาย” นามปากกา “ศรี บูรพา” จึงกำ�เนิดขึ้ น ณ ที่นี้ โดยนายโกศล โกมลจันทร์ เจ้าของสำ �นัก
รวมการแปลเป็ นผู้ตั้ งให้ ต่อมาได้รั บการชักชวนจาก พันโท พระวิสิษฐพจนการ บรรณาธิการหนังสือเสนาศึกษาและ
เผยแผ่วิทยาศาสตร์ นิตยสารรายเดือนของกรมยุทธศึกษาทหารบก ให้รับหน้ าที่เป็นผู้ช่วยบรรณาธิการ จนถึง พ.ศ.
๒๔๗๒ ก็ลาออก และชักชวนเพื่อนนักเรียนร่วมรุ่น ออกหนังสือ “สุภาพบุรุษรายปักษ์” หลังจากนั้น เมื่ อ พ.ศ. ๒๔๗๓
หนังสือพิมพ์บางกอกการเมือง ประสบภาวะเสื่อมโทรม จึงได้รับเชิญให้มาช่วยปรับปรุงกิจการ นายกุ หลาบ สายประดิษฐ์
จึงมอบภาระการทำ�นิตยสารสุภาพบุรุ ษให้ มาลัย ชูพินิจ และมารับหน้าที่บรรณาธิการบางกอกการเมืองใหม่ ปรากฏ
ว่ าหนังสือพิมพ์นี้ฟื้นตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำ�สถิติจำ�หน่ายสูงกว่าฉบับอื่นๆ แต่ ก็ต้องประสบภาวะถูกกดดันจากการทำ �
คอลัมน์วิพากย์ วิจารณ์ระบบการทำ�งานของข้าราชการ ในที่สุดต้องลาออก และไปรับหน้ าที่บรรณาธิการหนังสือพิมพ์
รายวัน “ไทยใหม่” “สยามราษฏร์” และ “ศรีกรุ ง” ซึ่งบทความเรื่อง “มนุษยภาพ” ของนายกุหลาบ สายประดิษฐ์
ที่เขียนขึ้นกระทบถึงเจ้าหน้าที่รัฐบาล เป็นเหตุให้หนังสือพิมพ์ถูกยึดใบอนุญาตและปิดแท่นพิมพ์ อย่างไรก็ตามนายกุหลาบ
สายประดิษฐ์ ก็ยังคงมุ่งมั่นทำ�หน้าที่บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ต่อไป ได้แก่ หนังสือพิมพ์ ประชาชาติ ประชามิตร-สุภาพบุรุษ
(หนังสือพิมพ์สุ ภาพบุรุ ษ รวมกับหนั งสือพิ มพ์ประชามิตร)
จากการที่ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ มักเขียนวิพากย์ วิจารณ์การทำ�งานของรัฐบาล เน้นสิทธิเสรีภาพและ
ความเป็นธรรม เรียกร้ องเสรีภาพของนักหนังสือพิมพ์ กรณีหลังทำ�ให้ถูกจับข้อหากบฏ หลั งจากพ้นโทษ ได้รั บเชิญจาก
สมาคมส่งเสริ มความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกับนานาประเทศของสหภาพโซเวี ยตรุสเซี ย และจากสถาบันวั ฒนธรรม
สาธารณรัฐประชาชนจีน ประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๐ - ๒๕๐๑ ตามลำ�ดับ นายกุ หลาบได้ขอลี้ภัยการเมือง ณ สาธารณรัฐ
ประชาชนจีน จนถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ ๑๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๑๗ สิ ริอายุ ๖๙ ปี
๓๒
สมัยรั ตนโกสินทร์