Page 88 - Thai Culture

86 | วัฒนธรรม วิถีชีวิตและภูมิปั ญญา
รูปแบบของการแสดงเริ่มต้นด้วยการท�ำพิธีบูชาครูเบิกโรง ปี่พาทย์โหมโรงชาตรี ร้องประกาศหน้าบท
จากนั้นตั วยืนเครื่องจะออกมาร�ำซัดหน้าบทตามเพลงโดยการร�ำเวียนซ้าย ในสมัยโบราณขณะที่ร�ำซัด
ตัวละครต้องว่ าอาคมไปด้วยเพื่อป้องกันเสนียดจัญไร เรียกว่า “ชักยั นต์” จากนั้นจึงเริ่มเข้าเรื่อง
ตัวละครขึ้น นั่งเตียงแสดง ร้ องบทร้อง โดยมีตัวละครตัวอื่นๆ ร้ องรับเป็นลูกคู่ และเมื่อการแสดงจบลง
จะร�ำซัดอีกครั้งหนึ่ง แต่ครั้งนี้ เป็นการว่าอาคมถอยหลังและร�ำเวียนขวา เรี ยกว่า “คลายยันต์” เป็นการ
ถอนอาถรรพณ์ทั้งปวง
ยุคสมัยที่เปลี่ยนไปท�ำให้ละครชาตรีเปลี่ยนแปลงเช่นกั น การร้องด�ำเนินเรื่อง จากเดิมที่เป็นท� ำนอง
ของโนรา เช่น เพลงหน้าแตระ เพลงร่ ายชาตรี เปลี่ยนมาร้องเพลงไทยภาคกลางท�ำนอง ๒ ชั้นง่ายๆ
มีการเพิ่มระนาดเอกเข้ามา เพื่ อบรรเลงให้ตัวละครร� ำได้ดีขึ้น และไม่มีการร�ำซัด แต่ใช้ กระบวนร�ำเพลงช้า
เพลงเร็ว และเพลงลา ซึ่งเรียกว่า “ร�ำถวายมือ”แทน ส่วนโรงละครน�ำฉากและอุปกรณ์อื่นๆ เช่น แสง สี
มาประยุกต์ ตกแต่งให้ มีสี สันมากขึ้น มีการแต่งกายแบบยืนเครื่ องที่เลียนแบบเครื่องสู งเครื่องต้นของ
กษัตริย์เป็นเอกลักษณ์ อย่างไรก็ตาม แม้เพลงและการร�ำของละครชาตรีจะเปลี่ ยนแปลงไป แต่ปัจจุ บัน
ละครชาตรียังคงถูกน�ำมาใช้เป็นเครื่องแก้ บนสิ่งศักดิ์สิ ทธิ์ด้วยความเชื่อที่ไม่ต่างจากอดีต
• เครื่องดนตรีที่ ใช้ในการแสดงละครชาตรี ประกอบด้วย ระนาดเอก ตะโพน กลองตุ๊ ก
โทนชาตรี ฉิ่ง ฉาบเล็ก และกรับไม้ไผ่