ศิ
ลปะการแสดง สื่
อแห่
งจิ
ตวิ
ญญาณ
|
71
โนรา
วิ
จิ
ตรแห่
งการแสดง
ท่
วงท่
าอั
นอ่
อนช้
อยแต่
กลั
บเปี
่
ยมไปด้
วยพลั
งของท่
าร�
ำผสานกั
บเสี
ยงดนตรี
หนั
กแน่
น
จากทั
บ (หรื
อโทน) ที่
ให้
จั
งหวะในลี
ลา ประกอบกั
บเครื่
องแต่
งกายอั
นเป็
นเอกลั
กษณ์
ที่
ประดั
บลู
กปั
ดนานาสี
คื
อเสน่
ห์
อั
นยากจะหาใครเปรี
ยบของโนรา การแสดงพื้
นเมื
อง
ซึ่
งเป็
นที่
นิ
ยมของคนในภาคใต้
มาแต่
โบราณ
โนราเป็
นการแสดงพื้
นเมื
องที่
สื
บทอดกั
นมายาวนานแต่
ครั้
งสมั
ยกรุ
งศรี
อยุ
ธยา
เชื่
อกั
นว่
าโนราเกิ
ดขึ้
นครั้
งแรกที่
หั
วเมื
องพั
ทลุ
ง ปั
จจุ
บั
นคื
อ ต�
ำบลบางแก้
ว จั
งหวั
ดพั
ทลุ
ง
แล้
วแพร่
ขยายไปยั
งหั
วเมื
องอื่
นๆ ของภาคใต้
จวบจนเมื่
อไปถึ
งภาคกลางจึ
งกลายเป็
นต้
น
ก�
ำเนิ
ดของละครชาตรี
โดยการน�
ำเรื่
อง
“พระสุ
ธน-มโนราห์
”
มาแสดงและเรี
ยกชื่
อว่
า
มโนราห์
หรื
อ มโนห์
รา
ส่
วนจุ
ดเด่
นที่
ท�
ำให้
โนราเป็
นศิ
ลปะการแสดงที่
แตกต่
างจากการแสดงอื่
นๆ คื
อเครื
่
อง
แต่
งกายและเครื่
องดนตรี
ที่
ถื
อเป็
นองค์
ประกอบหลั
กของโนรา ไม่
ว่
าจะเป็
นความวิ
จิ
ตรบรรจง
ของ
เทริ
ด
(อ่
านว่
า เซิ
ด) ซึ่
งเป็
นเครื่
องประดั
บศี
รษะของตั
วนายโรงหรื
อโนราใหญ่
รวมถึ
ง
เครื่
องลู
กปั
ดที่
ร้
อยด้
วยลู
กปั
ดสี
เป็
นลายดอกดวง ใช้
ส�
ำหรั
บสวมล�
ำตั
วท่
อนบนแทนเสื้
อ
ประดั
บด้
วยปี
กนกแอ่
นหรื
อปี
กเหน่
ง ทั
บทรวงปี
กหรื
อหางหงส์
ผ้
านุ
่
ง สนั
บเพลา ผ้
าห้
อยหน้
า
ผ้
าห้
อยข้
าง ก�
ำไลต้
นแขน-ปลายแขน และเล็
บ ซึ่
งจั
ดได้
ว่
าเป็
นอี
กหนึ่
งงานศิ
ลปะที่
ต้
อง
อาศั
ยความอุ
ตสาหะในการสร้
างสรรค์
ทั้
งหมดที่
กล่
าวมานี้
เป็
นเพี
ยงเครื่
องแต่
งกายของ
โนราใหญ่
หรื
อโนรายื
นเครื่
องเท่
านั
้
น ส่
วนเครื่
องแต่
งกายของตั
วนางหรื
อนางร�
ำจะเรี
ยกว่
า
เครื่
องนาง แม้
ไม่
มี
ก�
ำไลต้
นแขน ทั
บทรวง และปี
กนกแอ่
น แต่
ความงดงามของลายลู
กปั
ด
ก็
มิ
ได้
อ่
อนด้
อยไปกว่
ากั
น
“
เอกลั
กษณ์
ของการร�
ำโนราคื
อ
การร�
ำผสมท่
าต่
าง ๆ เข้
าด้
วยกั
นอย่
าง
ต่
อเนื่
องกลมกลื
น มี
ความคล่
องแคล่
ว
ช�
ำนาญที่
จะเปลี่
ยนลี
ลาให้
เข้
ากั
บ
จั
งหวะดนตรี
และต้
องร�
ำให้
สวยงาม
อ่
อนช้
อย บางครั้
งยั
งเพิ่
มความสามารถ
ในเชิ
งร�
ำเฉพาะด้
าน เช่
น
การเล่
นแขน การท�
ำให้
ตั
วอ่
อน
การร�
ำท่
าพลิ
กแพลง
”