Page 29 - Thai Culture

�������������������� |27
สงกรานต์
ดิถีปีใหม่ ไทย
ช่ วงเวลาแห่งการเปลี่ยนศั กราชใหม่ของชี วิ ตในแต่ ละขวบปีถือเป็ นสิ่ งส�ำคั ญ
ที่พึงตระหนักและระลึกถึงความเป็นไปที่ผ่านมา ประเพณีสงกรานต์ซึ่งเปรียบได้กับประเพณี
การขึ้นปีใหม่ไทยนั้น สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการด�ำเนินชีวิตของคนในสังคมที่ ผูกพัน
กับพุทธศาสนา และการยึดมั่นในความกตัญญูต่อบุ พการีและบรรพบุรุษเข้าไว้ด้ วยกัน
ประเพณีของการก้ าวผ่านปีเก่าเพื่อขึ้นปีใหม่ ของไทยมีพื้นฐานความเชื่ อเรื่อง
การขจัดสิ่งไม่ดีให้ผ่านพ้นไปจากชีวิตและพร้ อมเปิดรับสิ่งใหม่อันเป็นมงคลให้เข้ ามาแทนที่
ไม่ต่างจากความหมายของค�ำว่า “สงกรานต์” ในภาษาสันสกฤต มีหมายความว่า ก้าวขึ้น
ย่างขึ้น หรือการเคลื่ อนย้าย ซึ่งในที่นี้หมายถึง เวลาที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนจากราศีหนึ่งไปสู่
อีกราศีหนึ่งทุกๆ เดือน จวบจนเมื่อย้ายจากราศี มีนสู่ ราศีเมษจึงครบรอบปี นับเป็ นประเพณี
การฉลองขึ้นปีใหม่ตามสุริยคติ โดยทั่วไปมีก�ำหนด ๓ วัน คือ วั นที่ ๑๓ เมษายน ถือเป็น
วันมหาสงกรานต์ หรื อวันสิ้นปี เก่า ส่วนวันที่ ๑๔ เมษายน เป็นวันเนา (เป็นค�ำภาษาล้านนา
หมายถึง วันอยู่) คือวันที่เชื่อมต่อระหว่างปีเก่ากั บปีใหม่ และวันที่ ๑๕ เมษายน นับเป็น
วันเถลิงศก หรือวันขึ้ นปีใหม่ ส่วนประเพณีสงกรานต์ตามแบบจันทรคติ ก�ำหนดวันตรุษ
หรือวันสิ้นปีคือวันแรม ๑๕ ค�่ำ เดื อน ๔
การเตรียมรับการขึ้นปีใหม่เริ่มด้วยการท�ำความสะอาดบ้านเรือนที่อยู่อาศัย ข้าวของต่างๆ
รวมถึงวัดวาอารามอั นเปรียบเป็ นสถานที่ส�ำหรั บสาธารณชน ขึ้นวันใหม่ ด้วยการ
ท�ำบุ ญตักบาตรในตอนเช้าหรือน�ำอาหารไปถวายพระสงฆ์ที่ วัด การสรงน�้ ำพระภิกษุ
การสรงน�้ำพระพุทธรู ป เพื่ อสืบทอดและท� ำนุบ� ำรุ งพระพุ ทธศาสนา ตลอดจน
การกล่อมเกลาจิตใจให้ รู้จักการให้ การเสียสละ โดยไม่มุ่งหวังสิ่งใดตอบแทน และการก่ อ
พระเจดีย์ ทรายด้วยจุดประสงค์เพื่อให้วัดได้น�ำทรายไปใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างหรือ
ถมพื้น ถือเป็นการท�ำบุญอีกลักษณะหนึ่งที่ได้ทั้งบุญและความสามัคคี “สงกรานต์ เป็นประเพณีของฤดูร้อน
ดังนั้น “น�้ำ” จึงถูกน�ำมาใช้เป็น
สัญลักษณ์บรรเทาความอบอ้าว�
ของสภาพอากาศ โดยมีการใช้น�้ำรด
ให้แก่กันเพื่ อความชุ่มชื่น และขอพร�
จากญาติผู้ใหญ่เพื่อความเป็น�
สิริมงคลด้วย”