Page 18 - Thai Culture

16 | วั ฒนธรรม วิถีชีวิ ตและภูมิปัญญา
๏ ศิลปะการแสดง
ศิลปะการแสดง หมายถึง การแสดงละคร เต้น ร�ำ และดนตรีที่แสดง
เป็นเรื่องราว ทั้ งที่เป็นการแสดงตามขนบแบบแผน และ/หรื อมีการประยุกต์
เปลี่ยนแปลง การแสดงที่เกิดขึ้นนั้นเป็นการแสดงต่ อหน้าผู้ชมและมีจุดมุ ่งหมาย
เพื่อความงาม ความบันเทิง หรือเป็นการแสดงที่ก่อให้ เกิดการคิด วิพากษ์
จนน�ำไปสู่ การพัฒนาและเปลี่ยนแปลงสั งคม ซึ่งเป็ นได้ทั้ งแบบดั้งเดิ ม
หรือประยุกต์ ได้แก่ การละคร การดนตรี และการแสดงพื้นบ้าน
ศิลปะการแสดงแบ่งได้เป็น ๒ ประเภท คือ
“ประเภทดนตรีและเพลงร้ อง” หมายถึง เสี ยงที่เกิดจากเครื่องดนตรี
และการขับร้องที่ประกอบกันเป็ นท�ำนองเพลง ท�ำให้รู้สึ กเพลิดเพลินหรือ
เกิดอารมณ์ต่างๆ โดยมีบทบาทหน้าที่เพื่อบรรเลงขับกล่อม ให้ความบันเทิง
ประกอบการแสดงและประกอบพิธีกรรม ส่วนดนตรีแบ่ งออกเป็นดนตรี
ในการแสดงและดนตรีในพิธีกรรม เช่น การดีดพิณ เป่าแคน ตีระนาด เป่าขลุ่ย
สีซอ และการร้องเพลงกล่อมเด็ก
“ประเภทนาฏศิลป์และการละคร” หมายถึง การแสดงออกทางร่างกาย
ท่วงท่าการเคลื่อนไหว ท่าเต้น ท่ าร�ำ การเชิด การพากย์ การใช้ เสียง การขับร้อง
การใช้บท การใช้อุปกรณ์ ฯลฯ ซึ่งสื่อถึ งเรื่องราว อารมณ์ ความรู้สึก อาจแสดง
ร่วมกับดนตรีและการขับร้องหรือไม่ก็ได้ การแสดงแบ่งออกเป็นการแสดงใน
พิธีกรรม การแสดงที่เป็นเรื่องราวและไม่เป็นเรื่องราว เช่น ละครใน ลิ เก โขน
ล�ำตัด หมอล�ำ มโนราห์ รองเง็ง ฟ้อนร� ำ เป็นต้น
๏ แนวปฏิบัติทางสังคม พิ ธีกรรม ประเพณี และเทศกาล
แนวปฏิบัติทางสังคม พิ ธีกรรม ประเพณี และเทศกาล หมายถึ ง
การประพฤติปฏิบัติในแนวทางเดียวกันของคนในชุมชนที่ สืบทอดต่อกันมา
บนหนทางมงคลวิถี จนน�ำไปสู่สั งคมแห่งสันติสุข แสดงให้เห็นถึงอัตลั กษณ์
ของชุมชนและชาติพันธุ์นั้นๆ โดยแบ่งได้ดั งนี้
• มารยาทหมายถึง การประพฤติปฏิ บัติที่ดีงามต่ อผู้อื่น เช่น การพูด
การไหว้ การกราบ การเดิน การนั ่ ง การหมอบ มารยาทบนโต๊ะอาหาร เป็นต้น
• ขนบธรรมเนียมประเพณี หมายถึ ง การประพฤติปฏิบัติ และ
การกระท�ำกิจกรรมที่สืบทอดต่ อๆ กันมาในวิถีชีวิตและสังคมของชุมชนนั้นๆ
ได้แก่ ประเพณีเกี่ยวกับศาสนา ประเพณีเกี่ยวกับเทศกาล ประเพณีเกี่ยวกับ
วงจรชีวิ ต และประเพณีเกี่ยวกับการท�ำมาหากิน
- ประเพณีเกี่ยวกับศาสนา เช่น วันพระ วั นเข้าพรรษา วันออกพรรษา
วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา วันอาสาฬหบูชา
- ประเพณี เกี่ ยวกั บเทศกาล เช่ น ลอยกระทง สงกรานต์
แห่เทียนพรรษา ผีตาโขน สารทเดือนสิบ ชักพระ บุ ญพระเวส เทศน์มหาชาติ
- ประเพณีเกี่ยวกับวงจรชีวิ ตตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย เช่น ตัดผมไฟ
โกนจุก งานศพ งานแต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ สื บชะตา การบวชนาค บังสุกุล
บายศรีสู่ขวัญ ผูกเสี่ยว
- ประเพณีเกี่ ยวกับการท�ำมาหากิน เช่น พิธีไหว้ครู ท�ำขวัญข้าว
แห่นางแมวขอฝน บุญบั้งไฟ พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวั ญ
• วัฒนธรรมและประเพณีของท้องถิ่นไทยแต่ละแห่งอาจมีรูปแบบแตกต่าง
กันไปตามสภาพทางภูมิ ศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติ และสภาพแวดล้อม
แต่ก็ยังคงเอกลักษณ์ของตนเอง ไม่ว่ าจะเป็นภาษา ศิลปวัตถุ ดนตรี
อาหาร และการแต่ งกาย