Page 174 - Thai Culture

172 | วัฒนธรรม วิถีชีวิตและภูมิ ปัญญา
กติกาการเล่นตะกร้อลอดห่วง หนึ่งทีมมีผู้เล่ นได้ ๖ - ๗ คน ยืนในสนามที่เขียนพื้ นเป็นวงกลม
รัศมี ๒ เมตร กึ่งกลางวงแขวนห่ วงโลหะสามเส้าสูงจากพื้นสนาม ๕.๗๐ เมตร ผู้เล่นในที มจะเตะตะกร้อ
ส่งกันไปมา มุ่งให้ตะกร้ อลอดเข้าห่วงด้วยลีลาการเตะอั นเปี่ยมด้วยทักษะและท่วงท่าวิจิตรพิสดาร ระยะ
เวลาการเล่นรวม ๔๐ นาที หรือลูกตกพื้นครบก�ำหนด จากนั้นจึงน�ำคะแนนของทุกคน ทุกท่าในทีมมา
รวมกัน ทีมที่ท�ำคะแนนมากที่สุดเป็ นผู้ชนะ
การเล่นตะกร้อลอดห่วงเป็นกีฬาที่ใช้อวัยวะจากศีรษะจรดปลายเท้าอย่ างครบเครื่อง สามารถออก
อาวุธได้ทั้งเท้า แข้ง เข่า ไหล่ ศอก ศีรษะ ทั้ งท่าเตะด้านหน้า ด้านข้าง ด้านหลัง มีทั้งยืนเตะ กระโดดเตะ
ไขว้ขาเตะ และเตะให้ลอดบ่วงมือไปลอดห่วงชัย โดยใช้ ท่าต่างๆ มี ชื่อเรียกตามลีลาการเตะ เช่น พระราม
บ่วงมือ (โค้ งหลังใส่บ่วง) ขึ้นม้ า (กระโดดไขว้) พับเพี ยบ มะนาวตัด รวมทั้งสิ้น ๓๒ ท่ า หรือที่ในวงการ
ตะกร้อเรี ยกว่า “ลู ก”
ลักษณะพิเศษของตะกร้อลอดห่วงที่แตกต่างจากกีฬาประเภทอื่นคือ นอกจากการประลองฝีมือ
กับฝ่ายตรงข้ามแล้ว ยังเป็นกีฬาที่ผู้ เล่นต้องแข่งขั นกับตนเอง โดยอาศัยทักษะและการฝึกฝน ประกอบ
กับความแม่นย�ำในการเคลื่อนไหวส่งลูกเข้าห่วงด้วยจังหวะการเล่นท่ายาก นับเป็นกีฬาที่ส่งเสริมให้ผู้เล่น
ได้พัฒนาร่างกายให้มีความแข็งแรง ความอ่อนตัว ความแม่นย�ำ และความมีจังหวะในการเคลื่อนไหว
ร่างกาย รวมถึงพั ฒนาสติปัญญาในการฝึกคิ ดเชิงวิทยาศาสตร์ เช่น การค�ำนวณมุมเตะ ค�ำนวณแรง
เตะ การตัดสินใจ ตลอดจนการแก้ปัญหาเฉพาะหน้ าได้อย่างดีเยี่ยม นอกจากนี้ตะกร้ อลอดห่วงยัง
เปี่ยมด้วยคุณค่าทางภูมิปัญญา ไม่ว่ าจะเป็นการน�ำหวาย พืชพื้นเมืองของไทยมาสานเป็นลูกตะกร้อ
รวมถึงการประดิษฐ์ห่วงสามเส้า และวิธีการเตะตะกร้อด้วยลีลาที่สวยงามโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ของ
ไทยไม่เหมือนชาติใดในโลก
การเล่นตะกร้อของไทยมี วิธี เล่น 5 ชนิด ได้แก่
• ตะกร้อวงหรือตะกร้อเตะทน ผู้เล่นแต่ละทีมจะล้อมวงเตะลูกตะกร้ อโต้กันไปมาเป็นคู ่ ๆ ไม่ให้
ลูกตะกร้อตกลงพื้น นับจ�ำนวนครั้งที่แต่ละคู่ในทีมเตะได้ก่อนลู กตก เมื่อเตะครบทุกคู่ ในทีมแล้วน�ำ
จ�ำนวนครั้งที่ท�ำได้ ของทุกคู่มารวมกันเป็นคะแนนของทีม
• ตะกร้อพลิกแพลงเป็นการเล่นส่วนบุ คคล ผู้เล่นเตะหรื อเดาะเลี้ยงลูกตะกร้ อด้วยท่าพลิกแพลง
ต่างๆ ต่ อเนื่องกั นโดยไม่ให้ลูกตะกร้อตก ซึ่งผู้เล่นต้องพยายามเดาะลู กตะกร้อด้วยท่ าที่พลิกแพลง
กว่า ยากกว่า สวยงามกว่าและนานกว่าคู่ แข่งขัน
• ตะกร้อลอดห่วง หรือตะกร้อลอดบ่วง เล่นเป็ นทีมโดยการน�ำห่ วงแขวนห้อยสูงจากพื้นไว้กลางวง
ให้ผู้เล่นเตะลูกตะกร้อโต้กันไปมา เมื่อเตะให้ ลอดห่วงได้ก็จะได้ คะแนนตามความยากง่ายของท่า
• ตะกร้อข้ามตาข่ายเป็นการเล่นโดยแบ่ งผู้เล่นเป็ น ๒ ทีม อยู่คนละฝั ่งของสนามสี่เหลี่ ยมคล้าย
สนามกีฬาแบดมินตัน แข่งกันเตะข้ามตาข่ายโต้กันไปมา พยายามไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามรับลูกได้ โดยมี
กฎกติกาการเล่นคล้ายกีฬาแบดมินตัน
• ตะกร้อชิงธงการเล่นคล้ ายการแข่งขั นวิ่งวัวหรื อวิ่งเร็ว แต่ เป็นการวิ่งไปพร้อมๆ กับเดาะเลี้ยงลูก
ตะกร้อด้วยส่วนต่างๆ ของร่างกายยกเว้นมื อ จากเส้นเริ่มไปยังเส้นชัย มีระยะทางประมาณ ๕๐ เมตร
โดยไม่ให้ลูกตะกร้อตกลงพื้น
“ตะกร้อไทยจั ดเป็นในเกมบอล
ที่เล่ นด้วยเท้าแขนงหนึ่ง ใกล้เคียง
และคล้ายคลึงกับเกมที่เล่นกัน
ในภูมิภาคเอเชีย เช่น
‘เซปั กรากา’ ในมาเลเซีย สิ งคโปร์
และอินโดนีเซี ย
‘ชิ นลง’ ในเมียนมา ‘สิ ปา’
ในฟิลิปปินส์ และ ‘กะต้อ’
ในลาว ลูกหวายที่ใช้เล่นส่วนใหญ่
ท�ำจากหวายตะค้าและหวาย
กาหลง มีลักษณะการสานด้วย
วิธีเดียวกัน แตกต่างกันที่ขนาด
แต่ส่วนใหญ่ แล้วจะมีเส้ นรอบวงราว
๑๕ - ๑๗ นิ้ว หนั ก ๑๕๐ -
๑๘๐ กรัมและมี ๑๒ รู”