Page 16 - Thai Culture

14 | วัฒนธรรม วิถีชีวิตและภูมิปั ญญา
มรดกภูมิปัญญา
ทางวัฒนธรรม
มรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมหมายถึง การปฏิบั ติ การเป็น
ตัวแทนการแสดงออก ความรู้ ทั กษะ ตลอดจนเครื่องมือ วัตถุสิ่งประดิ ษฐ์
และพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับสิ่งเหล่านั้น ซึ่งชุมชน กลุ่ มชน และ
ในบางกรณีปัจเจกบุคคลยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่ งของมรดกทางวัฒนธรรม
ของตน มรดกภูมิปัญญาทางวั ฒนธรรมซึ่งถ่ายทอดจากคนรุ่ นหนึ่งไปยังคน
อีกรุ่นหนึ่งนี้เป็นสิ่งที่ชุมชนและกลุ่ มชนสร้างขึ้นมาอย่างสม�่ำเสมอ เพื่อตอบสนอง
ต่อสภาพแวดล้อมของตน เป็นปฏิสั มพันธ์ ของพวกเขาที่มีต่อธรรมชาติและ
ประวัติศาสตร์ของตน และท� ำให้คนเหล่านั้นเกิ ดความรู้สึกมีอัตลั กษณ์และ
ความต่อเนื่ อง ดังนั้ นจึงก่อให้ เกิดความเคารพต่อความหลากหลายทาง
วัฒนธรรม และการคิดสร้ างสรรค์ของมนุษย์
ลักษณะของมรดกภู มิ ปัญญาทางวัฒนธรรม จ�ำแนกออกเป็น
๖ สาขา ดังนี้
๏ วรรณกรรมพื้นบ้ านและภาษา
วรรณกรรมพื้ นบ้านหมายถึง วรรณคดีหรือศิลปะอันเป็นผลงานที่
เกิดจากการคิดและจินตนาการ แล้วน�ำมาเรียบเรียง บอกเล่า บันทึก ขับร้อง
หรือสื่อออกมาด้วยกลวิธี ต่างๆ โดยทั่วไปแล้ววรรณกรรมมี ๒ ประเภท คื อ
วรรณกรรมลายลักษณ์ เป็นวรรณกรรมที่บันทึกด้วยตัวหนั งสือ และวรรณกรรม
มุขปาฐะ เป็นวรรณกรรมที่เล่าด้วยปาก ไม่ได้มีการจดบันทึก ฉะนั้นวรรณกรรม
จึงมีความหมายครอบคลุมถึงนิทาน ต�ำนาน เรื่องเล่า เรื่องสั้น นวนิยาย ประวัติ
บทเพลง ค�ำคม เป็นต้น ส�ำหรับวรรณกรรมของไทยนั้นมีทั้งประเภทร้ อยแก้ว
และร้อยกรอง ซึ่งเป็นที่รู้จักกันอย่ างแพร่หลาย มีทั้งวรรณกรรมในราชส�ำนัก
และวรรณกรรมพื้นบ้าน อาทิ ศิลาจารึ กไทยหลักที่ ๑ อิเหนา รามเกียรติ์
พระปฐมสมโพธิกถา สุภาษิตพระร่วง พระอภัยมณี ลิลิตยวนพ่าย ต�ำนาน
พระพุทธสิหิงค์ ต�ำนานดาวลูกไก่ นิทานก่องข้าวน้ อยฆ่าแม่ ฯลฯ ล้วนแต่
เป็นวรรณกรรมไทยที่ทรงคุณค่าทั้งสิ้น