Page 140 - Thai Culture

138 | วั ฒนธรรม วิถีชีวิ ตและภูมิปัญญา
การติดต่อค้าขายกับชาวต่างชาติของคนไทยในอดีตตลอดจนภูมิประเทศที่ใกล้ชิดกัน ยังมีผลให้เกิดการผสมผสาน
ด้านวัฒนธรรมการกิน จนเกิ ดเป็นอาหารที่มีเอกลั กษณ์เฉพาะของแต่ ละท้องถิ่น คนในภาคเหนือผลิตและ
บริโภคข้าวเหนียวเป็ นหลัก ชุดอาหารที่จัดอยู่ในขันโตกจึ งประกอบด้วยข้าวเหนียวที่กินโดยการปั ้นเป็ นก้อนจิ้ม
กินกับน�้ำแกงหรื อน�้ำพริก เช่ น น�้ำพริกหนุ่ม น�้ำพริกอ่อง น�้ำพริกน�้ำปู๋ มีผักสดหรือผักนึ่งเป็นเครื่องจิ้ม นอกจากนี้
ยังมีอาหารประเภทเครื่องแกง เช่น แกงขนุนอ่ อน แกงแค แกงฮังเลแกงโฮะ แกงหน่อไม้ แกงอ่อม แกงผักหวาน
และอาหารประเภททอด ย�ำ หรื อนึ่ง เช่น ย�ำหน่อไม้ ย�ำกบ ต�ำจิ๊นแห้ง ต�ำขนุน ต�ำมะม่วง ผักกาดส้ม ข้าวกั๊นจิ๊น
ห่อนึ่ งปลา แคบหมู ไส้อั่ว
คนภาคกลางบริ โภคข้าวเจ้าเป็นหลัก เพราะเป็นภาคที่มีความอุดมสมบูรณ์มากกว่าภาคอื่นๆ ท�ำให้กับข้าว
ของภาคกลางมีการผสมผสานวัฒนธรรมจากหลากหลายเชื้อชาติ ได้แก่ จีน อินเดีย กัมพูชา และประเทศทางตะวันตก
ที่เข้ามา แต่ปรับรสให้ ถูกปากและเหมาะกับความเป็นอยู่ของคนไทย เช่น อาหารประเภทแกงกะทิ การผัดอาหาร
โดยใช้กระทะและน�้ำมัน ส�ำรับของภาคกลางจึงมีกับข้าวหลายอย่าง และมีรสชาติที่หลากหลาย ซึ่งเกิดจากเครื่องปรุง
หลายชนิด เช่น รสเปรี้ยวที่ ใช้ปรุงอาหาร ได้จากทั้งมะนาว มะขาม มะกรูด ตะลิงปลิง ส่วนรสเค็มได้จากน�้ำปลา กะปิ
ความเผ็ดได้จากพริก พริกไทย และเครื่องเทศ
คนภาคอีสานบริโภคข้าวเหนียว และมีปลาร้ า ซึ่งเกิดจากภู มิปัญญาด้านการถนอมอาหาร ใช้เป็นส่วนประกอบ
หลักในอาหารได้ทุกประเภท ชุดอาหารของคนอีสานจัดไว้ใน “พา” ซึ่งท�ำด้วยหวายหรือไม้ไผ่ มีลักษณะกลม ขนาดใหญ่
หรือเล็กขึ้นอยู่กับจ�ำนวนสมาชิกในครอบครัว ภายในพาจะใส่อาหารที่รับประทานกับข้าวเหนียว มีเครื่องจิ้ม เครื่องแนม
ย�ำ และแกง คล้ายกับคนไทยในภาคอื่นๆ
นอกเหนือจากภู มิประเทศติดชายฝั่งทะเลจะท�ำให้คนภาคใต้มีอาหารทะเลรับประทานได้ อย่างอุดมสมบู รณ์
ลักษณะอาหารของคนภาคใต้ยั งมีส่วนที่ ผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมการกินของชาวไทยพุทธกับชาวไทยมุ สลิมด้วย
โดยเฉพาะการใช้เครื่องเทศเป็นหนึ่งในวัตถุดิบในการปรุงอาหาร นอกจากนี้ด้วยมีฝนตกชุกและมีฤดูฝนนานกว่าภาคอื่นๆ
จึงมีผักที่ ใช้เป็ นอาหารแตกต่างไปจากภาคอื่นๆ เช่น สะตอ ลูกเนี ยง มะม่วงหิมพานต์ หน่อเหรียง ใบพาโหม
อ้อดิบ ส�ำรั บอาหารของภาคใต้นิยมจั ดไว้บนถาดทองเหลืองทรงกลม มีกับข้ าวที่รับประทานกับข้าวสวย เช่ น
เครื่องจิ้ม เครื่องแนม ผัด และแกง
ภูมิปัญญาในการจัดส�ำรับอาหารไทย นอกจากแสดงให้เห็ นผ่านรสชาติและประเภทของการปรุ งอาหารที่
ครบเครื่องแล้ว ยั งแฝงไว้ด้วยคุณค่าทางโภชนาการที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย โดยค�ำนึงถึงสภาพชีวิตและความเป็นอยู่ใน
แต่ละภูมิภาคเป็นหลัก การล้อมวงกินข้าวของคนไทยในแต่ละภู มิภาคยังเป็นวัฒนธรรมการกินอาหารที่มีเอกลักษณ์
นอกจากได้ความอร่อยแล้ว ยังเสริมสร้างความสัมพันธ์ของคนในครอบครั วในวงส�ำรับอาหารอีกด้วย
““ส�ำรับอาหารชาววัง” เกิดขึ้นในภาคกลาง มีความหลากหลายและ
ประณีตมากกว่าอาหารไทยในแต่ละภาค มีทั้งเครื่องคาว เครื่องหวาน
เครื่องเคียงและเครื่องว่ าง อาหารแต่ละชนิดมีการประดิษฐ์ให้เลิศรส
มีความวิจิตรบรรจง และยังเป็นต้นก�ำเนิดของอาหารหลายชนิด เช่น
ช่อม่วง จ่ามงกุฎ หรุ่ม ลูกชุบ กระเช้าสี ดา ข้าวแช่ รวมทั้งการแกะสลัก
ผั กและผลไม้เป็นลวดลายอั นงดงาม ”