Page 132 - Thai Culture

130 | วัฒนธรรม วิถีชีวิตและภูมิปั ญญา
การแทงหยวกทั้งสองประเภท จัดว่าเป็นการแทงลายที่ยากที่ สุด ช่างต้ องผูกลายไทยร้ อยเรียง
กันบนหยวกกล้วยทั้งแผ่นและต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ มิเช่นนั้นลายอาจขาดได้ง่าย ในขณะ
เดียวกันก็เป็นลายที่ ช่างมั กจะแสดงฝีมือกันอย่างเต็มที่ ลักษณะของลายขึ้นอยู่กับความเชื่อและประเพณี
ที่สืบทอดกันมาในท้องถิ่น บางครั้งมีการฉลุลายเป็ นช่องเพื่อน�ำกระดาษสีมารองด้านในให้เกิดสี สัน
หรือมีการแรลาย โดยใช้ปลายมีดกรีดลงบนผิวของหยวกเพียงเบาๆ พอให้เป็นรอย แล้วใช้สีทาให้ซึมเข้ารอย
ที่แรลายไว้ ใช้ผ้าชุ บน�้ำเช็ดเบาๆ จะเห็ นลายสีที่ซึมอยู่ในลายอย่างชัดเจน
คุณค่ าของงานช่างแทงหยวกจัดเป็นหนึ่งในหลักฐานทางวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ
โดยเฉพาะพิธีกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการตายของคนที่นับถือพุทธศาสนา เช่น การเผาศพ เดิมมั กท�ำบนเมรุ
ชั่วคราวในบริเวณกลางแจ้ง ตัวเมรุท�ำด้วยไม้ หรือไม้ไผ่ ส่วนเชิงตะกอนส�ำหรับใช้เผาศพจะรองด้วยต้นกล้วย
ก่อนที่จะวางเรี ยงท่อนฟืนและหีบศพ เนื่องจากต้นกล้วยและกาบกล้วยมี น�้ำและความชื้น สามารถเป็นฉนวน
กันไฟไม่ให้ไหม้เชิงตะกอนได้ วิวัฒนาการของการใช้ต้นกล้วยจึงกลายมาเป็ นงานแทงหยวกที่เปลี่ยนแปลง
รูปแบบให้มีความงดงามควบคู่ไปกับการใช้ประโยชน์ นับเป็นภูมิปัญญาที่สอดคล้องกับการด�ำเนิ นชีวิ ต
และยังแสดงให้เห็ นถึงความสามารถของช่างฝีมือไทยที่น�ำวัสดุธรรมชาติที่ หาได้ง่ายในท้ องถิ่นมา
สร้างสรรค์เป็นงานศิลป์อันวิจิตร
• ลวดลายที่นิยมใช้ในงานแทงหยวก เช่น ลายฟันปลา
ลายฟันสาม ลายฟันห้า ลายฟันบัว ลายแข้งสิงห์
เป็นต้ น
“เอกลักษณ์พิเศษของ
งานช่างแทงหยวกคือไม่มี
การร่างลวดลายลงบน
หยวกกล้วยก่อน
ช่างแทงหยวกจึ งต้องมีทักษะ
ความช� ำนาญในการสร้าง
ลวดลาย และมีจั งหวะที่ดี
จึงจะแทงหยวกได้ลวดลาย
สวยงาม มีความสม�่ำเสมอกัน”
“งานช่างแทงหยวกมีการสืบทอดทั้งในรูปแบบของงานช่างในราชส� ำนัก และรู ปแบบ
ของสกุลช่างชาวบ้ าน ตามชุมชนหรือจังหวัดต่าง ๆ เช่น ช่างแทงหยวกสกุ ล
ช่างวัดระฆั งโฆสิตาราม ช่างแทงหยวกสกุลช่างวัดอัปสรสวรรค์ ช่างแทงหยวก
สกุ ลช่างวัดดงมูลเหล็ก และช่างแทงหยวกสกุลเพชรบุรี ”