มรดกภู
มิ
ปั
ญญาทางวั
ฒนธรรม
14
ลำ
�ดั
บที่
สาขา
ความหมาย
ประเภท
๓.
วรรณกรรม
พื้
นบ้
าน
วรรณกรรมที่
ถ่
ายทอดอยู่
ใน
วิ
ถี
ชี
วิ
ตชาวบ้
าน โดยครอบคลุ
ม
วรรณกรรมที่
ถ่
ายทอดโดยวิ
ธี
การบอกเล่
าและที่
เขี
ยนเป็
น
ลายลั
กษณ์
อั
กษร
๑. นิ
ทานพื้
นบ้
าน หมายถึ
ง เรื่
องเล่
าที่
สื
บทอดต่
อๆ กั
นมา ประกอบ
ด้
วยนิ
ทานเทวปกรณ์
ตำ
�นาน นิ
ทานศาสนา นิ
ทานคติ
นิ
ทานมหั
ศจรรย์
นิ
ทานชี
วิ
ต นิ
ทานประจำ
�ถิ่
น นิ
ทานอธิ
บายเหตุ
นิ
ทานเรื่
องสั
ตว์
นิ
ทาน
เรื่
องผี
มุ
ขตลกและเรื่
องโม้
นิ
ทานเข้
าแบบของไทย
๒. ประวั
ติ
ศาสตร์
บอกเล่
า หมายถึ
ง เรื่
องเล่
าเกี่
ยวกั
บประวั
ติ
การตั้
งถิ่
นฐาน การอพยพ ความเป็
นมา และบุ
คคลสำ
�คั
ญของชุ
มชน
๓. บทสวดหรื
อบทกล่
าวในพิ
ธี
กรรม หมายถึ
ง คำ
�สวดที่
ใช้
ประกอบในพิ
ธี
กรรมต่
างๆ เช่
น บททำ
�ขวั
ญ คำ
�บู
ชา คำ
�สมา คำ
�เวนทาน
บทสวดสรภั
ญญ์
คาถาบทอานิ
สงส์
บทประกอบการรั
กษาโรคพื
้
นบ้
าน
คำ
�ให้
พร คำ
�อธิ
ษฐานฯลฯ
๔. บทร้
องพื้
นบ้
าน หมายถึ
ง คำ
�ร้
องที่
ถ่
ายทอดสื
บต่
อกั
นมา
ในโอกาสต่
างๆ เช่
น บทกล่
อมเด็
ก บทร้
องเล่
น บทเกี้
ยวพาราสี
บทจ๊
อย คำ
�เซิ้
งฯลฯ
๕. สำ
�นวนและภาษิ
ต หมายถึ
ง คำ
�พู
ดหรื
อคำ
�กล่
าวที่
สื
บทอดกั
นมา
มั
กมี
สั
มผั
สคล้
องจองกั
น เช่
น โวหาร คำ
�คม คำ
�พั
งเพย คำ
�อุ
ปมาอุ
ปไมย
คำ
�ขวั
ญ คติ
พจน์
คำ
�สบถสาบาน คำ
�สาปแช่
ง คำ
�ชม คำ
�คะนองฯลฯ
๖. ปริ
ศนาคำ
�ทาย หมายถึ
ง คำ
�หรื
อข้
อความที่
ตั้
งเป็
นคำ
�ถาม คำ
�ตอบ
ที่
สื
บทอดกั
นมา เพื่
อให้
ผู้
ตอบได้
ทายหรื
อตอบปั
ญหา เช่
น คำ
�ทาย
ปั
ญหาเชาวน์
ผะหมี
๗. ตำ
�รา หมายถึ
ง องค์
ความรู้
ที่
มี
การเขี
ยนบั
นทึ
กในเอกสารโบราณ
เช่
น ตำ
�ราโหราศาสตร์
ตำ
�ราดู
ลั
กษณะคนและสั
ตว์
ตำ
�รายาฯลฯ
๔.
กี
ฬา
ภู
มิ
ปั
ญญาไทย
การเล่
น การกี
ฬา และศิ
ลปะ
การต่
อสู้
ป้
องกั
นตั
ว ที่
มี
การปฏิ
บั
ติ
กั
นอยู่
ในประ เทศไทยและมี
เอกลั
กษณ์
สะท้
อนวิ
ถี
ไทย
๑. การเล่
นพื้
นบ้
าน หมายถึ
ง การเล่
นของคนไทยในแต่
ละวั
ย
ที่
มี
วั
ตถุ
ประสงค์
ต่
างๆ กั
นออกไป โดยมี
ผลลั
พธ์
สุ
ดท้
าย คื
อ ความรั
ก
ความสามั
คคี
และความสนุ
กสนานเพลิ
ดเพลิ
น
๒. กี
ฬาพื้
นบ้
าน หมายถึ
ง การเล่
นและการแข่
งขั
นของคนไทย
ในแต่
ละวั
ย โดยมี
อุ
ปกรณ์
และกฎกติ
กาที่
เป็
นลั
กษณะเฉพาะถิ่
น
๓. ศิ
ลปะการต่
อสู้
ป้
องกั
นตั
ว หมายถึ
ง วิ
ธี
การหรื
อรู
ปแบบการต่
อสู้
ที่
ใช้
ร่
างกายหรื
ออุ
ปกรณ์
โดยได้
รั
บการฝึ
กฝนตามวั
ฒนธรรมที
่
ได้
รั
บ
การถ่
ายทอดกั
นมา