Page 73 - dcp7

62
“คำ�ร้อง”ในเพลงร้องปรบไก่ใช้ คำ�พื้นๆ ไม่เคร่งครัดสัมผั ส สื่อความเรียบง่าย ตรงไปตรงมา เนื้อหาที่พรรณนาจึง
ใช้ถ้อยคำ �ที่ปรากฏอยู่ในชีวิตประจำ�วัน เช่น คันไถ เคียว หมาก พลู โอ่ง ตุ่ม ชื่ อพันธุ์ไม้ในท้ องถิ่น สื่อความเชื่ อที่มีต่อ
ความเร้นลับของธรรมชาติและจักรวาล ผีสางนางไม้ ผี ป่า ผีบ้านผีเรือน ศาสนาโดยเฉพาะ พระพุทธศาสนา ความเชื่อ
เกี่ยวกับศาสนาพราหมณ์ เทพเจ้า ประวั ติศาสตร์ท้องถิ่นที่เกี่ ยวกับชื่อบ้านนามเมือง ตำ�นาน ภูมิศาสตร์ ภูมิประเทศ
ที่เป็นบริบทของชุมชน ใช้ สัญลักษณ์แทนคำ�ที่ต้องการเปรียบเทียบ เปรียบเปรย ให้คิ ดตาม มีคำ�คล้องจอง สั มผัสคำ �
ลำ�ดับตามจังหวะคำ�บางบทของเนื้อร้องมุ่งขบขัน เชิงเกี้ยวพาราสี เนื้อคำ �สื่อ ความหมายสองแง่สองง่าม กึ่งหยาบคาย
และหยาบคาย ใช้วิธีซํ้าคำ � ซํ้าวลี มี การใช้กลอนหั วเดียว บังคับบาทละ ๒ วรรค จำ�นวนคำ �ในวรรคมีตั้งแต่ ๔- ๑๐
คำ� จำ�นวนคำ�ในวรรคมากอาจเพิ่มสัมผัสกลางวรรคอี กแห่งหนึ่งเพื่อให้ สอดรับกับจังหวะเวลาร้อง บทหนึ่งมี กี่บาท
ก็ได้ไม่ จำ�กั ด โดยบังคับสัมผัส ๒ แห่ง คือ สัมผัสระหว่ างวรรคกับสัมผั สท้ายบาท สัมผัสท้ายบาทเป็นเสียงเดียวกัน
ทุกบาทตลอดบท ลักษณะอย่างกลอนอี กลอนลา กลอนไอ ซึ่ งเป็นเสียงสุดท้ายของแต่ คำ�ร้อง ระหว่ างการร้องรับ มี
การตบมือ ผู้แสดงแสดงออกด้วยท่าทางการร่ายรำ�อย่ างง่ายๆ การทำ �มือทำ�ไม้ ยกขึ้น ชี้ กรายวง หรื อทำ�ท่าประกอบ
ตามความหมายของคำ�ที่ร้องออกมา บางแห่งจัดเป็นวงแล้วรำ�เวี ยน ตัวอย่างจากบทร้องเพลงปรบไก่ บ้านดอนข่อย
อำ�เภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี ว่า
“โอ้แจ่มจั นทร์ขวั ญเรือน น้องพี่ผู้เพื่อนไร้
ผิวพรรณผุดผ่อง งามเหมือนหนึ่งทองอุไร
ทรวดทรงดังวงวาด งามวิลาศวิไล
มีเสี ยอยู่นิด แต่ต้องติ ดกลองใหญ่
น่าเสียใจจริงเอย.....”
ในด้านหลักฐานที่มี การบันทึก พบว่ามีการเล่นเพลงปรบไก่ ตั้งแต่สมัยกรุงศรี อยุธยา มีกล่าวถึงอยู่ในหนังสือ
ประชุมหมายรั บสั่ง ภาคที่ ๑ สมัยกรุงธนบุรี เป็ นหมายรับสั่งเรื่องโปรดเกล้ าฯให้สมเด็จ พระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ า
กรมขุนอินทรพิทักษ์ เมื่อครั้งเสด็จขึ้นไปรับพระแก้วมรกต ที่ ท่าเจ้าสนุก จั งหวัดสระบุรี เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๒ (จ.ศ. ๑๑๔๑)
ข้อความกล่าวถึ งมหรสพในงานฉลองนั้นว่า
“กลางวัน ละครหลวงวิชิตณรงค์โรงหนึ่ง วันละ ๓ ตำ�ลึง ๓ วัน เงิน ๙ ตำ�ลึง ช่องระทาวันละ ๓ โรงๆ ละ ๑
บาท วันละ ๓ บาท ๓ วัน เงิน ๒ ตำ �ลึง ๑ บาท เพลงเทพทอง นายอ้น ทองดี วันละ๑ ตำ�ลึง ๓ วั น เงิน ๓ ตำ �ลึง
ปรบไก่ นายแก้ว อำ�แดงนุ่ม วันละ ๑ ตำ �ลึง ๓ วัน เงิน ๓ ตำ�ลึง ญวนหก วันละ ๑ ตำ�ลึง ๒ บาท…. ปรบไก่นายแก้ ว
อำ�แดงสน ๑๗ ตำ�ลึ ง ๒ บาท….”
ในสมัยกรุงรัตนโกสิ นทร์ ชื่อเพลงปรบไก่ก็ ได้รับการกล่าวถึงตามวรรณคดี ต่างๆ เช่น เรื่ องอิเหนา ขุนช้าง
ขุนแผน อุ ณรุท สำ�หรับเรื่องอุณรุ ทนี้เป็นบทละคร พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็ จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลก
ตอนสมโภชช้าง หลังจากพระอุณรุทเสด็ จกลับเมือง มีการกล่าวถึงเพลงปรบไก่ไว้ว่า