Basic HTML Version
42
ปี่
พาทย์
ปี่
พาทย์
หมายถึ
ง วงดนตรี
ไทยประเภทหนึ่
ง ที่
มี
เครื่
องดนตรี
ประเภทเครื่
องตี
เป็
นหลั
ก ได้
แก่
ระนาดเอก
ระนาดทุ้
ม ระนาดเอกเหล็
ก ระนาดทุ้
มเหล็
ก ฆ้
องวงใหญ่
ฆ้
องวงเล็
ก มี
เครื่
องดนตรี
ประเภทเครื่
องเป่
า เช่
น ปี่
ขลุ่
ย
และเครื่
องกำ
�กั
บจั
งหวะ เช่
น ตะโพน กลองทั
ด เป็
นต้
น
ปี่
พาทย์
ครอบคลุ
มวั
ฒนธรรมด้
านเครื่
องดนตรี
ความเชื่
อ ค่
านิ
ยม ขนบนิ
ยม ประเพณี
และระเบี
ยบปฏิ
บั
ติ
วง
ปี่
พาทย์
สามารถนำ
�ไปบรรเลง และขั
บร้
องในกิ
จกรรมต่
างๆ ทั้
งในส่
วนของงานพระราชพิ
ธี
งานพิ
ธี
กรรมของราษฎร
ประกอบการแสดงโขน หนั
งใหญ่
ละคร หุ่
นกระบอก ลิ
เก และเป็
นดนตรี
เพื่
อการฟั
ง นอกจากนี้
ยั
งใช้
บรรเลงในงาน
อวมงคล เช่
น งานสวดพระอภิ
ธรรมศพและงานฌาปนกิ
จศพฯลฯ
วงปี่
พาทย์
แบ่
งออกได้
เป็
น ๖ ประเภท ดั
งนี้
๑. วงปี่
พาทย์
ไม้
แข็
ง
วงปี่
พาทย์
ไม้
แข็
ง เป็
นวงปี่
พาทย์
ประเภทหนี่
ง ที่
เป็
นต้
นแบบของวงปี่
พาทย์
ประเภทอื่
นๆ โดยทั่
วไปนิ
ยมเรี
ยกว่
า
“วงปี่
พาทย์
”
เดิ
มเรี
ยกชื่
อว่
า
“วงพิ
ณพาทย์
”
ต่
อมาสมเด็
จพระเจ้
าบรมวงศ์
เธอเจ้
าฟ้
ากรมพระยานริ
ศรานุ
วั
ดติ
วงศ์
ทรงเปลี่
ยนเป็
นคำ
�ว่
า
“ปี่
พาทย์
”
สำ
�หรั
บวงปี่
พาทย์
ที่
ระบุ
คำ
�ว่
า “ไม้
แข็
ง” เนื่
องจากไม้
ที่
ใช้
ตี
ระนาดเอกจะใช้
ไม้
แข็
ง
บรรเลง วงปี่
พาทย์
ไม้
แข็
งใช้
บรรเลงในงานพระราชพิ
ธี
งานพิ
ธี
กรรมของราษฎร เช่
น งานทำ
�บุ
ญขึ้
นบ้
านใหม่
งานบวชนาค
งานเทศกาลบุ
ญ รวมทั้
งใช้
ประกอบการแสดงต่
างๆ ปั
จจุ
บั
นยั
งนิ
ยมนำ
�มาบรรเลง – ขั
บร้
องบทเพลงต่
างๆ เพื่
อการ
ฟั
งด้
วย
๒. วงปี่
พาทย์
เสภา
วงปี่
พาทย์
เสภา เป็
นวงดนตรี
ที่
เกิ
ดขึ้
นครั้
งแรกในรั
ชกาลพระบาทสมเด็
จพระพุ
ทธเลิ
ศหล้
านภาลั
ย มี
การนำ
�เอา
ลู
กเปิ
งหรื
อกลองสองหน้
า เข้
ามาตี
ในวงปี่
พาทย์
เครื่
องห้
า โดยทำ
�หน้
าที่
ตี
ประกอบจั
งหวะหน้
าทั
บ วงปี่
พาทย์
เสภาใช้
บรรเลงประกอบการเล่
นเสภา ประกอบละครเสภา และบรรเลง – ขั
บร้
องบทเพลงต่
างๆ เพื่
อการฟั
ง
๓. วงปี่
พาทย์
ไม้
นวม
วงปี่
พาทย์
ไม้
นวม เป็
นวงปี่
พาทย์
ประเภทหนึ่
งที่
เกิ
ดขึ้
น ในสมั
ย
รั
ชกาลพระบาทสมเด็
จพระจุ
ลจอมเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว เจ้
าพระยาเทเวศร์
วงศ์
วิ
วั
ฒน์
(หม่
อมราชวงศ์
หลาน กุ
ญชร) เป็
นผู้
ริ
เริ่
มปรั
บปรุ
งวงและบรรเลง
รั
บ-ร้
องก่
อน ในการประสมวงดนตรี
ท่
านใช้
ขลุ่
ยเพี
ยงออและขลุ่
ยหลิ
บแทน
ปี่
ในและปี
่
นอก และได้
เพิ่
มซออู้
ส่
วนระนาดเอกก็
เปลี่
ยนมาใช้
ไม้
นวมตี
แทน
ไม้
แข็
ง เพื่
อลดระดั
บเสี
ยง เนื่
องจากใช้
บรรเลงประกอบการแสดงโขนละคร
ที่
แสดงในโรงละครหรื
อในอาคาร
เรี
ยบเรี
ยงโดย รองศาสตราจารย์
ณรงค์
ชั
ย ปิ
ฎกรั
ชต์
ภาพ : การบรรเลงวงปี่
พาทย์
ที่
มา : กรมส่
งเสริ
มวั
ฒนธรรม