Page 49 - dcp7

38
แตรวง
เรียบเรียงโดย อานันท์ นาคคง
แตรวง พัฒนามาจากวงดนตรีเครื่ องเป่า (Wind and Brass Ensemble) เป็นวงดนตรี ที่ใช้ในยุ โรปและ
สหรัฐอเมริกามาแต่โบราณ ในกิจการของกองทัพ การฝึกแถวการเดินสวนสนามในพิธี เกียรติยศ และการประโคม
ในพิธีเฉลิมฉลองของรัฐหรือราชสำ�นัก ใช้เครื่องดนตรี ตระกูลเครื่องเป่าทองเหลืองและลมไม้ (Brass & Woodwind
musical instruments) ในสมัยโบราณเรียกรวมๆ ว่ า บราสแบนด์ (Brass Band) เนื่องจากบทบาทในการดำ�เนิน
ทำ�นองเป็นของกลุ่มเครื่องดนตรีทองเหลืองมากกว่าและนิยมเล่นกลางแจ้ง ให้เสียงที่ดังเจิ ดจ้าชัดเจนสามารถเดินเล่น
และนั่งเล่นเป็นกลุ่มได้วงเครื่องเป่า ได้พัฒนาขึ้นมาเป็นมิลิทารีแบนด์ (Military Band) มีจุดประสงค์ในการใช้งาน คือ
การเล่นเพลงเดินเท้าเข้าสู่สนามรบของทหาร หรือใช้ประกอบการสวนสนามของทหารเพื่อปลุกใจในยามสงครามหรือ
ประกอบพิธีต่ างๆ ของทหารโดยเฉพาะ
สมัยกรุงศรีอยุธยาช่วงแผ่นดินพระนารายณ์ มหาราช มีฝรั่งนำ�แตรมาทูลเกล้าฯ ถวายเป็นเครื ่ องราชบรรณาการ
ส่วนในสมัยกรุงรัตนโกสิ นทร์พบในบันทึกว่ามีแตรวิลันดาที่ใช้ในพระราชพิธีของราชสำ�นัก ซึ่งเชื่อว่าเป็นแตรฝรั่งที่
ชาวฮอลันดานำ�เข้ามาเป็นชาติแรกในกรุงสยาม ต่อมาในสมัยรัชกาลพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ริเริ่มมีการฝึกทหาร
แบบอังกฤษที่วังหน้าของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวและที่วังหลวง ครู ผู้ฝึกแถวคือร้อยเอกน็อกซ์ (Knox)
และร้อยเอกอิมเปย์ (Impey) ชาวอังกฤษ ตามลำ�ดับ ทั้งสองท่านได้นำ�วงดุริยางค์เครื่องเป่าขนาดเล็ก ที่เรียกว่า Brass
Band ของยุโรปมาบรรเลงคำ�นับถวายเวลาพระเจ้าแผ่นดินเสด็จออกมหาสมาคม พอถึ งรัชกาลพระบาทสมเด็ จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีบันทึกชัดเจนว่าแตรวงของทหารเรื อ เรียกว่า แตรวงทหารมะรีน สมัยนี้มีครูฝรั่ งมาสอนและ
ควบคุมแตรวงอยู่ ๓ ท่าน คื อ ครูเวสเตอร์เฟล ชาวเยอรมัน ครู เฮวู้ด เซน ชาวฮอลั นดา และครูจาคอบ ไฟท์ (Jakob
Feit) ชาวเยอรมัน จนแตรวงทหารมหาดเล็กถือกำ�เนิดในสมัยรั ชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัวนี้เอง
ได้พระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ พระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นอดิศรอุ ดมเดชเป็นผู้บังคับการและก่อตั้ งแตรวงทหารหน้าขึ้น
เป็นครั้งแรก ซึ่งต่อมาแตรวงทหารนี้ได้เจริญรุ่ งเรืองมาเป็ นกองดุริยางค์ทหารบกในปัจจุบัน
“แตรวง” เชื่อกันว่ามี ใช้กันมาก่ อนสมัยรัชกาลที่ ๕ และเป็นคำ�ที่พบในหนังสือสาสน์สมเด็จ ซึ่งสมเด็จพระเจ้า
บรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์และสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำ�รงราชานุภาพทรงเขียน
จดหมายโต้ตอบกันด้วย ครั้นถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้ าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงบัญญัติคำ�ว่ า “ดุริ ยางค์” ขึ้น
ดังนั้น วงดนตรีทั้งหลายจึงหันมาใช้คำ�ว่า “ดุริยางค์” แทนคำ�ว่า ดนตรี อาทิ วงจุลดุริยางค์ วงดุริยางค์สากล วงดุริยางค์ไทย
เป็นต้น วงดุริ ยางค์ใช้ในความหมายของการนั่งบรรเลง เช่ น วงดุริ ยางค์กรมศิ ลปากร วงดุริยางค์ ซิมโฟนี กรุงเทพ
เป็นต้น สำ�หรับวงโยธวาทิ ตนั้น (Military Band) เป็นศัพท์บัญญัติ ที่ราชบั ณฑิตยสถานสร้างขึ้นในยุคหลัง หมายถึง