Page 33 - dcp7

22
ไม่กล้าๆ กลัวๆ อย่างในอดีต ผลงานด้ านทอผ้ามีส่วนสำ�คั ญที่ทำ�ให้ชาวไทยลื้อเป็นที่รู้จักและยอมรับ แต่ ด้านขับลื้อนั้น
บางแห่งไม่มี เหลือ อีกหลายแห่งต้องการฟื้ นฟูขึ้นใหม่ แต่ไม่มี ศักยภาพเพียงพอ จึงต้อง “นำ�เข้า” ช่างขับและช่างปี่
จากสิบสองปันนามาเป็นผู้เริ่มต้นให้ ใหม่ เช่น กรณีของอำ�เภอเชี ยงคำ� เป็นต้น (นิศาธร กองมงคล เรื่องเดิ ม)
ความพยายามที่ จะฟื้นฟูขั บลื้อให้มี บทบาทและสถานะใกล้ เคียงกับการทอผ้านับว่าประสบความสำ �เร็จ
ในระดับหนึ่ง ทั้งนี้ พิจารณาจากการก่อตั้ งกลุ่มสนใจขึ้นหลายแห่ง เช่ น คณะอนุรักษ์วงขับลื้อ ในอำ�เภอแม่สายและ
อำ�เภอเวียงแก่น จังหวัดเชี ยงราย กับในอำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา เป็นต้น เพื่อแนะนำ�และถ่ายทอดแก่ผู้สนใจ
สถานภาพในปัจจุ บัน
จากการศึกษาภาคสนามครั้งล่าสุ ด(องอาจ อินทนิเวศ เรื่ องเดิม) พบว่า มีช่างขับมากกว่า แห่งละ ๑ คน
ในอำ�เภอแม่สาย อำ�เภอเมือง และอำ�เภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย กั บในอำ�เภอเชียงคำ� จั งหวัดพะเยา นอกนั้ นพบ
อำ�เภอละ ๑ คนในอำ�เภอเชียงของ อำ�เภอเชียงแสน อำ�เภอแม่จันอำ�เภอแม่สรวย อำ�เภอพญาเม็ งราย และอำ�เภอ
ขุนตาล จังหวัดเชียงราย รวมทั้งสิ้นเป็นจำ�นวน ๓๖ คน ส่วนช่างปี่นั้น มี ทั้งสิ้นเพียง ๑๓ คน (ในจำ �นวนนี้เป็นช่างขับ
ด้วย ๒ คน)
ช่างขับและช่างปี่ทั้งหมดที่มีอยู่ ขณะนี้ ไม่มี ใครสามารถใช้ความรู้ และทักษะในการขับลื้อและเป่าปี่ เป็นอาชีพ
เลี้ยงตัวได้ ต้องประกอบอาชี พอื่นเป็นหลัก
ชาวไทยลื้ออยู่ ในบริบทแบบไทยมานานอย่ างน้อยครึ่งศตวรรษขึ้นไป และคนรุ่นลูกรุ่นหลานมีสถานภาพเป็น
ประชากรไทยกันหมดแล้ว บริบทปัจจุบันจึงเป็นบริบทแบบไทยแต่ องค์ประกอบของขับลื้อที่หลายแห่งพยายามฟื้นฟู
ขึ้นใหม่ยังคงเป็นของเดิมเกือบทั้งสิ้น ความแตกต่างดังกล่าวสามารถแจกแจงได้ หลายด้าน ดังนี้
๑. กำ �เนิดและลั กษณะที่ลงตั วของขั บลื้ อเป็ นของดั้งเดิ มในยุคสมัยก่ อนจีนเปลี่ ยนแปลงการปกครอง
หลังการเปลี่ยนแปลงเมื่อกว่า ๖๐ ปีมาแล้ว มีการปฏิวัติ วัฒนธรรม มีการเปลี่ยนรูปแบบอักษรไทลื้ อและอักขรวิธี
ซึ่งทำ�ให้รอยต่อทางภาษาและวรรณกรรมในสิบสองปันนาเองไม่ราบรื่นหรือเลื่อนไหลอย่างสะดวกการนำ �ขับลื้อใน
รูปแบบและท่วงทีดังกล่าวมาเสนอหรือแนะนำ�แก่ ชาวไทยลื้อในประเทศไทย (ซึ่งเป็นชาวไทยไปแล้ ว) จึงหวังผลได้
ยากยิ่งขึ้นอีกมาก
๒. สังคมไทยปัจจุบันมีมหรสพให้เลื อกบริโภคทั้งของไทยและของต่างประเทศเป็ นจำ�นวนมาก ชาวไทยลื้อเอง
บริโภคมหรสพหลากหลายเหล่านี้มาจนชิ น จึงมีจำ�นวนหนึ่งไม่รู้ว่ าชาติพันธุ์ของตนมี ขับลื้อ
๓. สองประเด็นข้างต้นไม่ได้ถูกปฏิเสธโดยช่างขับในประเทศไทย หลายคนได้พยายามปรับตัวและ ปรับการนำ�
เสนอขับลื้อในบริบทใหม่ เช่น ใช้สำ�นวนภาษาที่ได้จากภาษาไทย (ทั้ งไทยส่วนกลางและไทยภู มิภาค) และเรื่องราวใน
บริบทใหม่ในค่าวขับใหม่ๆ