Page 28 - dcp7

17
ขับลื้อ
เรียบเรียงโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์
ขับลื้ อเป็ นศิลปะการขั บร้ องของชาวไทยกลุ่ มชาติพั นธุ์ไทยลื้ อเนื้อหาที่ ปรากฏในการขับสะท้อนศาสนา
ความเชื่อว่าวิถีชีวิ ตมีช่างขับเป็นผู้ขับร้องใช้ วี(พัด) เป็นอุปกรณ์ถือประกอบการขับมีปี่ลื้อเป่าคลอทำ �นองให้สอดคล้อง
และกลมกลืนกัน
ขับลื้อคือการขับร้องเพลงประเพณีของชาวไทยลื้อซึ่ งเป็นหนึ่ งในกลุ่มชาติพันธุ์ไทแม้ไม่สามารถระบุ กำ�เนิด
ของขับลื้อได้แต่ก็ เป็นที่ทราบว่ าขับลื้อมีมานานเท่าๆกับประวัติศาสตร์ของชาวไทยลื้อ
ชาวไทยลื้อในประเทศไทย อาศัยอยู่อย่างเป็ นหลักแหล่งและเป็นกลุ่มใหญ่ใน ๕ จังหวัดในภาคเหนือตอนบน คือ
จังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดลำ �พูน จังหวัดพะเยา และจังหวัดน่าน ชาวไทยลื้อเหล่านี้มีบรรพบุรุษเป็นชาว
ไทลื้อที่อพยพมาจากถิ่นฐานเดิมนอกประเทศไทย (หมายเหตุ การเขียนคำ�ว่ า ไทยลื้อ และ ไทลื ้ อ นี้ เป็นที่ ยอมรับและใช้
กันเป็นปกติในหมู่นักวิชาการด้านชาติพันธุ์วิทยามาตั้งแต่ก่อน พ.ศ. ๒๕๓๐ แล้วว่า ไทย ใช้กับประชากรของประเทศไทย
และ ไท ใช้กับกลุ่มชาติพั นธุ์ที่ พูดภาษาตระกูลไททั้งหมด และใช้ กับคนกลุ่ มภาษานี้ ที่อยู่ ใน ประเทศอื่นๆด้วย
แนวปฏิบัตินี้มีปรากฏในบทความเกือบทุ กเรื่องในหนังสือ สิบสองปันนา ของสำ�นักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
ซึ่งพิมพ์เผยแพร่เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๕)
ถิ่นฐานเดิ มของชาวไทลื้ออยู่ที่เหนือลุ่ มแม่นํ้าโขงตอนกลางขึ้นไปเล็ กน้อย ซึ่งเป็นบริเวณทางใต้ของมณฑล
ยูนนาน ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ณ ใต้เส้นรุ้งที่ ๒๓ องศาเหนือลงมา บริเวณนี้ ชาวไทลื้อได้สถาปนาอาณาจักร
ของตนขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๑๗๒๓ มีชื่อว่าสิ บสองปันนาและมีเจ้าเมืองปกครองสื บต่อกันมา ๓๙ รัชกาล จนถึง พ.ศ. ๒๔๙๒
จึงเป็นส่วนหนึ่งของประเทศจีน และสิ้นสุดสถานภาพของอาณาจักร ต่อมา พ.ศ. ๒๔๙๖ รัฐบาลจีนได้ประกาศให้เป็น
เขตปกครองตนเองของชนชาติไตสิบสองปันนา(Xishaungbanna Dai Autonomous Prefecture) (หมายเหตุ
การออกเสียงอ่านคำ�จีนที่ใช้อักษรโรมั นเขียนนั้ น เสียงของอักษร D ตรงกับเสี ยงอักษร ต ในภาษาไทย)
ก่อนการเปลี่ ยนแปลงการปกครองในพ.ศ. ๒๔๙๒ อาณาจักรของชาวไทลื้อแบ่งเขตการปกครอง ตามผลผลิต
จากการทำ�นาเป็น ๑๒ เขต (เขตละ ๒-๔ เมืองเป็น ๑ ปั นนา) ซึ่งเป็นที่มาของชื่ออาณาจักรว่า สิบสองปันนา อาณาจักรนี้
มีเมืองเชียงรุ่ง (เจงฮุ่ง) เป็นเมืองหลวง บางเมืองในลาวเหนือปัจจุบันเคยมีสถานะเป็น ปันนา ของอาณาจักรสิ บสอง
ปันนาด้วย