Basic HTML Version
15
กาหลอ
เรี
ยบเรี
ยงโดย รองศาสตราจารย์
ดร. ณรงค์
ชั
ย ปิ
ฎกรั
ชต์
กาหลอ เป็
นวงดนตรี
พิ
ธี
กรรมของภาคใต้
ซึ่
งในอดี
ตใช้
ทั้
งงานมงคลและอวมงคล ปั
จจุ
บั
นใช้
เฉพาะงานอวมงคล
เครื่
องดนตรี
ประกอบด้
วย ปี่
กาหลอ ๑ เลา ทน ๑ คู่
และฆ้
องกาหลอ ๒ ใบ การประสมวงปี่
กลองเช่
นนี้
มี
ลั
กษณะ
คล้
ายคลึ
งกั
บวงปี่
กลองของประเทศเพื่
อนบ้
าน
การบรรเลงกาหลอ มี
โรงแสดงโดยเฉพาะและสร้
างตามแบบแผนที่
เชื่
อต่
อๆ กั
นมา เรี
ยกว่
า โรงฆ้
อง มี
เสาจำ
�นวน
๖ ต้
น ไม่
ใช้
ขื่
อ หลั
งคามุ
งด้
วยจากหรื
อทางมะพร้
าวหรื
อวั
สดุ
อื่
นที่
กั
นฝนได้
ส่
วนพื้
นไม่
ยกสู
ง ปู
ด้
วยไม้
กระดาน ตั้
งโรง
ตามแสงตะวั
น เรี
ยกว่
า “ลอยหวั
น” และมี
การตั้
งหิ้
งครู
หมอและผ้
าเพดานไว้
ในโรงแสดง ในวงดนตรี
กาหลอ คนเป่
าปี่
เรี
ยกว่
า“หมอปี
่
”เป็
นผู้
นำ
�ทำ
�นอง นายทนตี
ทนตามจั
งหวะเพลงปี่
และนายฆ้
อง ตี
ฆ้
องตามจั
งหวะเพลงทน เพลงที่
คณะกาหลอใช้
บรรเลงนั้
นมี
หลายเพลง เช่
น เพลงสร้
อยทอง เพลงจุ
ดไต้
เพลงสุ
ริ
ยั
น เพลงคุ
มพล เพลงทองศรี
เพลงแสงทอง เพลงนกเปล้
า เพลงทอมท่
อม เพลงตั้
งซาก (ศพ) เพลงยายแก่
เพลงโก้
ลม และเพลงซั
ดผ้
า ฯลฯ ซึ่
งเป็
น
เพลงบรรเลงทั้
งหมด โดยไม่
มี
การขั
บร้
องหรื
อการแสดงอื่
นๆประกอบ
ขนบการบรรเลงเพลงกาหลอเป็
นไปตามความเชื่
อ ได้
แก่
ตอนไหว้
ครู
บรรเลงเพลงสร้
อยทอง เพลงจุ
ดไต้
เพลงสุ
ริ
ยั
น เพลงคุ
มพล เวลานำ
�ศพเคลื่
อนไปที่
สามสร้
าง (เชิ
งตะกอน) วงกาหลอบรรเลงเพลงตั้
งซาก เพลงขอไฟยายแก่
บรรเลงเพื่
อขอไฟจากยายแก่
มาจุ
ดเผาศพ เพลงโก้
ลม (เรี
ยกลม) บรรเลงเพื่
อขอลมให้
มาช่
วยพั
ดกระพื
อไฟให้
ติ
ดดี
ขึ้
น
เพลงสร้
อย เพลงซั
ดผ้
า บรรเลงตอนซั
ดผ้
าข้
ามโลงศพ ขณะจุ
ดไฟเผาศพตอนกลางคื
นใช้
เพลงทองศรี
ตอนเช้
าใช้
เพลงนกเปล้
า เพลงแสงทอง จำ
�นวนเพลงที่
ใช้
บรรเลงของวงกาหลอแต่
ละคณะมี
ความแตกต่
างกั
นไปตามความเชื่
อ
และครู
ที่
ได้
สั่
งสอนกั
นมา เมื่
อจบกระบวนการประโคมกาหลอ หั
วหน้
าวงจึ
งทำ
�พิ
ธี
ควํ่
าฆ้
อง แล้
วหงายฆ้
อง จากนั้
น
จึ
งนำ
�นํ้
าเทใส่
ลงในฆ้
อง เป็
นเสมื
อนนํ้
ามนต์
ที่
นำ
�ไปใช้
ปั
ดเสนี
ยดจั
ญไรได้
หลั
งจากนั้
นจึ
งเก็
บหิ้
งครู
หมอและผ้
าเพดาน
จนเรี
ยบร้
อยแล้
วจึ
งออกจากโรงเมื่
อเสร็
จสิ้
นการแสดง
ในอดี
ตวงกาหลอเป็
นที่
นิ
ยมทั
่
วไปในภาคใต้
แต่
ใน
ปั
จจุ
บั
นความนิ
ยมลดลง เนื่
องจากวงกาหลอเป็
นวงดนตรี
บรรเลงในพิ
ธี
กรรมที่
มี
ข้
อปฏิ
บั
ติ
และข้
อห้
ามเคร่
งครั
ดมากมาย
จึ
งทำ
�ให้
มี
ข้
อจำ
�กั
ดในการบรรเลงและถ่
ายทอดในอนาคต
จึ
งมี
โอกาสสู
งมากที่
วงกาหลอจะสู
ญหายไปจากสั
งคมและ
วั
ฒนธรรมภาคใต้
กาหลอ ได้
รั
บการขึ้
นทะเบี
ยนเป็
นมรดกภู
มิ
ปั
ญญา
ทางวั
ฒนธรรมของชาติ
ประจำ
�ปี
พุ
ทธศั
กราช ๒๕๕๕