Page 116 - dcp7

105
ชำ�นาญที่จะเปลี่ยนลีลาให้เข้ากั บจังหวะดนตรี และต้องรำ�ให้
สวยงามอ่อนช้อยหรือกระฉับกระเฉงเหมาะแก่กรณี บางคน
อาจอวดความสามารถในเชิงรำ�เฉพาะด้าน เช่น การเล่นแขน
การทำ�ให้ตัวอ่อน การรำ�ท่าพลิกแพลง เป็นต้น
๒. การร้อง โนราแต่ ละตัวต้องอวดลี ลาการร้องขั บ
บทกลอนในลักษณะต่างๆ เช่น เสียงไพเราะดังชัดเจน จั งหวะ
การร้ องขับถู กต้องเร้าใจ มีปฏิ ภาณในการคิดกลอนรวดเร็ว
ได้เนื้อหาดี สัมผัสดี มีความสามารถในการร้องโต้ตอบ แก้คำ�อย่าง
ฉับพลันและคมคาย เป็นต้น
๓. การทำ�บท เป็นการอวดความสามารถในการตีความหมายของบทร้องเป็นท่ารำ� ให้คำ�ร้องและท่ ารำ�สัมพันธ์กัน
ต้องตี ท่าให้พิ สดารหลากหลายและครบถ้วนตามคำ�ร้ องทุกถ้ อยคำ� ต้องขับบทร้องและตีท่ารำ �ให้ประสมกลมกลืน
กับจังหวะและลีลาของดนตรี อย่างเหมาะเหม็งการทำ�บทจึงเป็นศิลปะสุดยอดของโนรา
๔. การรำ�เฉพาะอย่าง นอกจากโนราแต่ละคนจะต้ องมีความสามารถในการรำ � การร้อง และการทำ�บท
ดังกล่าวแล้ว ยังต้องฝึกการรำ�เฉพาะอย่างให้เกิดความชำ�นาญเป็นพิเศษด้วย ซึ่งการรำ�เฉพาะอย่างนี้ อาจใช้แสดงเฉพาะ
โอกาส เช่น รำ �ในพิธี ไหว้ครู ในพิธี แต่งพอกผูกผ้าใหญ่บางอย่างใช้รำ�เฉพาะเมื่อมีการประชันโรง บางอย่ างใช้ในโอกาส
รำ�ลงครูหรือโรงครู หรือในการรำ�แก้บน เป็ นต้น ตัวอย่างการรำ�เฉพาะอย่ าง เช่น รำ�บทครู สอน รำ�เพลงทับ เพลงโทน
รำ�เพลงปี่ รำ�ขอเทริด รำ�คล้ องหงส์
๕. การเล่นเป็ นเรื่อง โดยปกติ โนราไม่เน้นการเล่นเป็นเรื่อง แต่ถ้ามีเวลาแสดงมากพอ อาจมีการเล่นเป็นเรื่อง
ให้ดูเพื่อความสนุกสนาน โดยเลือกเรื่ องที่รู้ดีกันแล้วบางตอนมาแสดง ไม่เน้นการแต่งตัวตามเรื่องแต่จะเน้นการตลก
และการขับบทกลอนแบบโนราให้ได้เนื้อหาตามท้องเรื่อง
การแสดงโนราที่เป็นงานบันเทิงทั่วๆ ไป แต่ละครั้งแต่ละคณะมีลำ�ดั บการแสดงที่เป็นขนบนิยม โดยเริ่มจาก
ตั้ งเครื่อง (ประโคมดนตรีเพื่อขอที่ขอทาง เมื่อเข้ าโรงแสดงเรียบร้อยแล้ว) โหมโรง กาศครู หรื อเชิญครู
(ขับร้องบทไหว้ครู กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของโนราสดุดี ต้น (หมายถึง ครู ต้น ผู้ให้กำ�เนิดโนรา คือ นางนวลสำ�ลี
ขุนศรีศรั ทธา ตามตำ�นานโนรา) และผู้มีพระคุ ณทั้งปวง)
ปล่อยตัวนางรำ�ออกรำ� (อาจมีผู้แสดงจำ�นวน ๒-๕ คน) ซึ่งมีขั้นตอน คือ เกี้ยวม่าน หรือขับหน้าม่าน เป็นการ
ขับร้องบทกลอนอยู่ในม่านกั้นโดยไม่ให้เห็นตัว/ออกร่ายรำ� แสดงความชำ�นาญและความสามารถในเชิงรำ�เฉพาะตัว/
นั่งพนัก ว่าบทร่ายแตระ แล้ว ทำ�บท (ร้องบทและตีท่ารำ �ตามบทนั้นๆ)/ว่ากลอน เป็นการแสดงความสามารถเชิ ง
บทกลอน (ไม่เน้นการรำ�) ถ้าว่ากลอนที่แต่ งไว้ก่อน เรียกว่า “ว่าคำ�พรัด” ถ้าเป็นผู้มี ปฏิภาณมักว่ากลอนสด เรียกว่า
“ว่ามุ ตโต” และรำ�อวดมือ อีกครั้งแล้วเข้าโรง
ออกพราน คือ ออกตัวตลก เป็ นผู้มี ความสำ�คัญในการสร้างบรรยากาศให้ครึ กครื้น