Basic HTML Version
101
โขน
เรี
ยบเรี
ยงโดย ประเมษฐ์
บุ
ณยะชั
ย
โขนเป็
นนาฏศิ
ลป์
ชั้
นสู
งที่
เก่
าแก่
ของไทย มี
มาตั้
งแต่
สมั
ยกรุ
งศรี
อยุ
ธยา ตามหลั
กฐานจากจดหมายเหตุ
ของลาลู
แบร์
ราชทู
ตฝรั่
งเศสสมั
ยสมเด็
จพระนารายณ์
มหาราช ได้
กล่
าวถึ
งการเล่
นโขนว่
า เป็
นการเต้
นออกท่
าทางเข้
ากั
บเสี
ยงซอ
และเครื่
องดนตรี
อื่
นๆ ผู้
เต้
นสวมหน้
ากากและถื
ออาวุ
ธ
โขนพั
ฒนามาจากศิ
ลปะการแสดงหลายแขนงด้
วยกั
น คื
อ นำ
�วิ
ธี
เล่
นและวิ
ธี
แต่
งตั
วบางอย่
างมาจากการเล่
น
ชั
กนาคดึ
กดำ
�บรรพ์
นำ
�ท่
าต่
อสู้
โลดโผน ท่
ารำ
� ท่
าเต้
นมาจากกระบี่
กระบอง และนำ
�ศิ
ลปะการพากย์
การเจรจา เพลงและ
เครื่
องดนตรี
ที่
ใช้
ประกอบกิ
ริ
ยาอาการของผู้
แสดงที่
เรี
ยกว่
าเพลงหน้
าพาทย์
มาจากการแสดงหนั
งใหญ่
ลั
กษณะสำ
�คั
ญ
ของโขนอยู่
ที่
ผู้
แสดงต้
องสวมหั
วโขนหมดทุ
กตั
ว ยกเว้
นตั
วพระ ตั
วนาง และตั
วเทวดา มี
ต้
นเสี
ยงและลู
กคู่
ร้
องบทให้
มี
คนพากย์
และเจรจา แสดงเรื่
องรามเกี
ยรติ์
แต่
เพี
ยงเรื่
องเดี
ยว
การแสดงโขนมี
พั
ฒนาการมาเป็
นลำ
�ดั
บ จำ
�แนกประเภท ได้
ดั
งนี้
๑. โขนกลางแปลง
เป็
นการแสดงโขนบนพื้
นกลางสนาม ไม่
ต้
องสร้
างโรง ใช้
ภู
มิ
ประเทศ ธรรมชาติ
เป็
นฉากใน
การแสดง ผู้
แสดงเป็
นชายล้
วน ตั
วละครทุ
กตั
วต้
องสวมหั
วโขน นิ
ยมแสดงตอนยกทั
พรบกั
นเป็
นพื้
น จึ
งแบ่
งผู้
แสดงออก
เป็
น ๒ ฝ่
ายผลั
ดกั
นออกมาแสดงดำ
�เนิ
นเรื่
อง ดั
งนั้
นจึ
งต้
องใช้
วงปี่
พาทย์
ประกอบการแสดงพร้
อมกั
น ๒ วง ไม่
มี
บทร้
อง
มี
แต่
บทพากย์
และเจรจาบ้
าง
ภาพ : การแสดงโขน ณ หอประชุ
มใหญ่
ศู
นย์
วั
ฒนธรรมแห่
งประเทศไทย
ที่
มา : กรมส่
งเสริ
มวั
ฒนธรรม