Page 110 - dcp7

99
การแสดงในพระราชพิธี
เรียบเรียงโดย สุรัตน์ จงดา
การแสดงในพระราชพิธี เป็นการละเล่ นของราชสำ �นักที่ สืบทอดกันมาตั้ งแต่สมัย
กรุงศรีอยุธยาและยังคงสืบทอดจนถึงรั ชกาลปัจจุบัน โดยเล่นในงานราชพิธีที่เป็นงานเฉลิมฉลอง
ตลอดจนงานสมโภช เช่น งานพระราชพิธี โสกันต์ สมโภชพระคชาธาร เป็นต้น นอกจากนี้
ยังมีแทรกเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงด้ วย เช่น ในบทละครดึกดำ�บรรพ์ เรื่องกรุงพาณชมทวีป
พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์ เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริ ศรานุวั ดติวงศ์ และเรื่อง
สามัคคีเภท เป็นต้น
การแสดงในพระราชพิธีมี ๕ ประเภท คือ ระเบง โมงครุ่ม กุลาตีไม้ แทงวิสัย และกระอั้ว
แทงควาย โดยแต่ละประเภทมีสาระสังเขปคือ
ระเบง มีเนื้อหาเกี่ยวกับหัวหน้ากษัตริ ย์และกษัตริย์ร้อยเอ็ดเจ็ดนคร เดินทางไปช่วย
งานโสกั นต์ที่เขาไกรลาส ระหว่ างทางได้ยิ งธนูถู กนกยูงพาหนะของพระกาลตายจึงถู ก
พระกาลสาป แต่ด้วยความสงสารจึ งถอนคำ�สาป
โมงครุ่ ม มีเนื้ อหาเกี่ยวกับการตีฆ้องโหม่งและกลองพร้ อมเสียงร้องและท่ ารำ�ของผู้ แสดงที่ให้ จังหวะลีลา
รุกเร้าใจ ตามลีลา ๒๐ ท่ารำ� เช่ น เทพพนม ช้างประสานงา บัวตูมบัวบาน เป็นต้น
กุลาตี ไม้ ผู้แสดงแต่ งหน้าด้วยเสื้อผ้าเฉพาะ สวมเทริ ด มื อถือคทา มี ฆ้องโหม่งตี ให้จังหวะและสัญญาณ
ส่วนท่าตีไม้ ที่เป็ นแบบแผนมี ๓ ท่า เรียกว่า “ตีสามท่า”
แทงวิสัย มีผู้แสดง ๒ คน ถืออาวุธประท่าด้วยปลายอาวุธกันไปมาโดยมีวงปี่พาทย์บรรเลงประกอบตามจังหวะ
และเวลาที่ประท่ากัน
กระอั้วแทงควาย เป็นการละเล่นของตัวแสดงที่มีตาโสนางกระอั้ว โดยเล่าถึงนางกระอั้ว ฝันว่าได้กินแกงตับควาย
จึงบอกสามีออกไปแทงควายด้วยกั น เครื่องดนตรี มี กลองตุ๊ก ฉิ่ง ฉาบ จังหวะกระอั้ วแทงควายนี้ เป็นเค้าของ
การแสดงชาวบ้าน คือ บ้ องตันแทงเสือหรือกระตั้วแทงเสื อ
การแสดงในพระราชพิธี ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิ ปัญญาทางวั ฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุทธศั กราช
๒๕๕๔
สมเด็ จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้ากรมพระยา
นริศรานุวัดติวงศ์