Page 79 - dcp5

70
ภาษาแสก
เรียบเรียงโดย ดุจฉั ตร จิตบรรจง และ รองศาสตราจารย์สุวัฒนา เลี่ยมประวัติ
ในภาคตะวันออกเฉียงเหนื อของประเทศไทยซึ่งเป็นภูมิภาคที่มี ความหลากหลายทางด้านชาติพันธุ์ ภาษา
และวัฒนธรรม ภาษาแสกเป็นภาษาหนึ่งในภาษาตระกูลไทกลุ่ มเหนือ (Northern Tai Group) ตามการแบ่งของ
นักภาษาศาสตร์คือ ฟังกวยลี (Fang Kuei Li 1959) ปกติภาษาตระกูลไทกลุ่มเหนือจะมีพู ดในประเทศจีนทั้งหมดแต่
ภาษาแสกเป็นภาษาไทกลุ่มเหนือเพียงภาษาเดียวที่มีผู้พูดอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ของประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตย
ประชาชนลาวและประเทศไทยซึ่งเป็นพื้ นที่ของผู้พู ดภาษาตระกูลไทกลุ่มตะวันตกเฉียงใต้ (Southwestern Tai
Group)
ชาวแสกในประเทศไทยเล่าต่อ ๆ กันมาว่ าถิ่ นฐานเดิมของชาวแสกอยู่ในประเทศเวียดนาม ต่อมาได้ ฆ่า
ช้างเผือกของกษัตริย์เวียดนามเพื่อนำ�มาเป็นอาหาร เมื่อกษัตริย์เวียดนามทราบเรื ่ อง พระองค์โปรดฯ ให้ ชาวแสกชดใช้
เงินจำ�นวนมากเกินกว่ าที่ชาวแสกจะหามาได้ แต่ ได้มีข้าราชการชาวเวียดนามคนหนึ่งที่ชาวแสกเรียกว่า “องค์มู่” ให้
ชาวแสกยืมเงินเพื่อนำ�ไปชดใช้แก่กษัตริย์เวี ยดนาม ชาวแสกจึงเคารพนั บถือและสำ�นึกในบุญคุณขององค์มู่ มาก หลัง
จากเหตุการณ์นั้นชาวแสกก็อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยที่บ้านอาจสามารถ และยังคงระลึกถึ งบุญคุณขององค์มู่
อยู่เสมอ โดยชาวแสกเชื่อว่าเมื่อองค์ มู่สิ้นชีวิตลงวิ ญญาณขององค์มู่ ก็ตามมาปกปักรักษาชาวแสกที่บ้านอาจสามารถ
ชาวแสกที่บ้านอาจสามารถจึงสร้ างศาลขึ้นที่ริ มแม่นํ้าโขงและทำ�พิ ธี บวงสรวงวิญญาณขององค์มู่ เป็ นประจำ�ทุกปี
ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวแสกเล่ าว่าเดิมชาวแสกมีวัฒนธรรมประเพณีหลายอย่างที่แตกต่างไปจากชาวไทยอีสานและชาวไทยที่อื่นๆ
แต่ปัจจุบันชาวแสกมี วัฒนธรรมและประเพณีที่คล้ายคลึงกับคนไทยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมาก ประเพณีที่ถือได้ว่า
เป็นลักษณะเฉพาะของชาวแสกคือ ประเพณีสังเวยผี หรือเหลี่ยงเดน จัดในวั นขึ้น ๒ คํ่า เดื อน ๓ ของทุกปี ชาวแสกที่
บ้านอาจสามารถจะเตรียมอาหารไปสังเวยผีที่เดนหรือศาลเจ้ าประจำ�หมู่ บ้าน เสร็จแล้วจะนำ�อาหารเหล่านั้นมาปรุง
รสชาติใหม่แล้วมารับประทานร่วมกัน หลังจากนั้นจะมีการเต้นรำ�ถวายเรียกว่า “การเต้ นสาก” โดยในการเต้นจะมี
ผู้หญิง ๑๐ คู่ นั่งหันหน้าเรียงกันเป็นแถวถือไม้พลองตีเป็นจังหวะ ส่วนผู้เต้นจับคู่กันเต้นไปตามจังหวะในระหว่างช่อง
ไม้พลอง ตามปกติการเต้นสากจะเต้นกันปีละครั้งในวันสังเวยผีเท่านั้น
ปัจจุบันในประเทศไทยมีจำ�นวนผู้พูดภาษาแสกประมาณ ๓,๐๐๐ กว่าคนใน ๔ หมู่บ้านของจังหวัดนครพนม
โดยมีบ้านบะหว้า ตำ�บลท่าเรือ อำ�เภอนาหว้า เป็นหมู่บ้านหลักที่ยังคงใช้ภาษาแสกในชีวิ ตประจำ�วั น ภาษาแสกจึงถูก
จัดให้เป็นภาษาที่อยู่ ในภาวะวิกฤตใกล้สูญหาย
จากงานวิจัยด้านภาษาศาสตร์พบว่ า ภาษาแสกที่บ้านบะหว้า ตำ �บลท่าเรือ อำ�เภอนาหว้ า จังหวัดนครพนม มี
พยัญชนะต้นเดี่ยว ๒๑ หน่ วยเสียง พยัญชนะต้นควบกลํ้ า ๗ หน่วยเสียง ลักษณะเด่นคือเสียงพยัญชนะต้นเดี่ยวที่มี
ลักษณะเป็นเสียงก้อง/ฅ/ เช่นคำ�ว่ า ฅอ = คอ ฅํ่า = คํ่า พยัญชนะควบกลํ้า /ถร/ /บล/ และ /มล/ เช่นคำ�ว่า เถรา =
หัว เถรี่ยว = รี บ เบรี๋ ยน = เดือน (พระจันทร์) บรี๋ = ดี (อวัยวะ) มราด = จื ด แมร็ก = เมล็ด มี เสียงพยัญชนะท้าย