Basic HTML Version
64
ภาษาเลอเวื
อะ
เรี
ยบเรี
ยงโดย มยุ
รี
ถาวรพั
ฒน์
เลอเวื
อะ เป็
นกลุ่
มชนดั้
งเดิ
มที่
อาศั
ยอยู่
ในดิ
นแดนทางภาคเหนื
อของประเทศไทยมาเป็
นเวลานาน พบการตั้
ง
ถิ่
นฐานหนาแน่
นอยู่
ในบริ
เวณหุ
บเขาตามแนวตะเข็
บของจั
งหวั
ดเชี
ยงใหม่
และแม่
ฮ่
องสอน เช่
น อำ
�เภอแม่
แจ่
ม อำ
�เภอ
อมก๋
อย อำ
�เภอฮอด จั
งหวั
ดเชี
ยงใหม่
และ อำ
�เภอแม่
สะเรี
ยง อำ
�เภอแม่
ลาน้
อย จั
งหวั
ดแม่
ฮ่
องสอน คำ
�ว่
า “ละเวื
อะ”
“ลเวื
อะ” และ “เลอเวื
อะ” เป็
นคำ
�เรี
ยกที่
กลุ่
มชาติ
พั
นธุ์
ใช้
เรี
ยกตนเอง และเป็
นคำ
�ที่
เพิ่
งเริ่
มใช้
กั
นอย่
างแพร่
หลายเมื่
อ
ไม่
นานมานี
้
ที่
ผ่
านมางานวิ
จั
ยส่
วนใหญ่
เรี
ยกกลุ่
มชาติ
พั
นธุ์
นี
้
ว่
า “ลั
วะ” และ “ละว้
า” ปั
จจุ
บั
นเจ้
าของภาษาชอบ
คำ
�ว่
า “เลอเวื
อะ” มากที่
สุ
ด เนื่
องจากเป็
นคำ
�ที่
ใช้
เรี
ยกตนเองและภาษาของตนเอง จากการสำ
�รวจของโครงการแผนที่
ภาษากลุ่
มชาติ
พั
นธุ์
ในประเทศไทย พบว่
า มี
ผู้
พู
ดภาษานี
้
ประมาณ ๕,๐๐๐ คน (สุ
วิ
ไล เปรมศรี
รั
ตน์
และคณะ, ๒๕๔๗)
ภาษานี้
จั
ดอยู่
ในตระกู
ลออสโตรเอเชี
ยติ
ก (Austroasiatic) สาขามอญ-เขมร (Mon-Khmer) สาขาย่
อยปะหล่
อง-ว้
า
(Palaung-Wa)
ภาษาเลอเวื
อะ มี
สำ
�เนี
ยงท้
องถิ่
นต่
างๆ กั
น อาทิ
สำ
�เนี
ยงบ้
านป่
าแป๋
สำ
�เนี
ยงบ้
านละอุ
บ สำ
�เนี
ยงบ้
านบ่
อหลวง
เป็
นต้
น ภาษาเลอเวื
อะเป็
นภาษาที่
ไม่
ใช้
ลั
กษณะนํ้
าเสี
ยง (register) หรื
อวรรณยุ
กต์
(tone) แสดงนั
ยสำ
�คั
ญทาง
ความหมาย โดยเฉพาะสำ
�เนี
ยงท้
องถิ
่
นบ้
านป่
าแป๋
เป็
นสำ
�เนี
ยงที
่
ยั
งคงลั
กษณะดั
้
งเดิ
มทางภาษาของตระกู
ลออสโตรเอเชี
ย
ติ
กไว้
ได้
มาก กล่
าวคื
อ มี
หน่
วยเสี
ยงพยั
ญชนะต้
นเดี่
ยว (๓๗ ตั
ว) พยั
ญชนะต้
นที่
สามารถไปควบสนิ
ทกั
บตั
วอื่
นนอกจาก
ร ล ว แล้
วยั
งมี
ย ด้
วย เช่
น กยั
ก “ควาย” พยุ
“ผ้
าห่
ม” หน่
วยเสี
ยงสระเดี่
ยว (๙ ตั
ว) และสระเรี
ยง (๑๔ ตั
ว) เช่
น
เลอ-อิ
จ “หมู
” เมอ-อุ
ก “วั
ว” พยั
ญชนะสะกด (๑๐ ตั
ว) โดยเฉพาะอย่
างยิ่
งการใช้
ตั
วสะกด จ ญ และ ฮ ไวยากรณ์
ภาษาเลอเวื
อะโดยทั่
วไปมี
ลั
กษณะเรี
ยงคำ
�แบบประธาน – กริ
ยา – กรรม เช่
นเดี
ยวกั
บภาษากลุ่
มมอญ-เขมรอื่
นๆ เช่
น
ประโยคว่
า
กวนโดะ โซม อา-โอบ
<เด็
ก-กิ
น-ข้
าว> = เด็
กกิ
นข้
าว ลั
กษณะไวยากรณ์
ที่
เป็
นเอกลั
กษณ์
คื
อลั
กษณะ
ประโยคคำ
�ถาม เช่
น
อั
ม-กอ-เปอะ
<ไหม-สบาย-คุ
ณ> = คุ
ณสบายดี
ไหม
ปะ-เออ-อิ
ญ-เปอะ - เ’นอ-อุ
ม - นาทู
ม?
<คุ
ณ-มา-คุ
ณ-จาก-ที่
ไหน> = คุ
ณไปไหนมา ประโยคปฏิ
เสธ เช่
น
ญื
ม - เตอ-อู
- โซม
<อร่
อย-ไม่
-กิ
น> = กิ
นไม่
อร่
อย
แกฮ-โซม-เตอ-อู
<ได้
-กิ
น-ไม่
> = กิ
นไม่
ได้
เป็
นต้
น
นอกจากด้
านภาษาแล้
ว ชาวเลอเวื
อะยั
งมี
โครงสร้
างทางสั
งคมที่
น่
าสนใจ คื
อ มี
ซะมาง = ขุ
น ทำ
�หน้
าที่
ควบคุ
ม
กฎทางสั
งคมและวั
ฒนธรรม ซึ่
งมี
ส่
วนทำ
�ให้
สั
งคมคนเลอเวื
อะเป็
นสั
งคมที่
มี
ความสงบเรี
ยบร้
อย และมี
ความเชื่
อว่
าเป็
น
ผู้
ที่
สื
บเชื้
อสายมาจากขุ
นหลวงวิ
ลั
งคะ มี
นิ
ทานหลายเรื่
องที่
สะท้
อนความสั
มพั
นธ์
ระหว่
างคนไทกั
บคนเลอเวื
อะ มี
เลอ
ซอมแล = วรรณกรรมมุ
ขปาฐะที่
มี
เนื้
อหาเกี่
ยวกั
บการสั่
งสอน การเกี้
ยวพาราสี
ระหว่
างชาย-หญิ
ง การแต่
งกายที่
เป็
น
เอกลั
กษณ์
การทำ
�นาแบบขั้
นบั
นได ประเพณี
ความเชื่
อและพิ
ธี
กรรมต่
างๆ เช่
น การแต่
งงาน การขึ้
นบ้
านใหม่
งานศพ