Page 55 - dcp5

46
ภาษาผู้ ไทย
เรียบเรียงโดย เฉลิมชัย แก้วมณีชัย และ รองศาสตราจารย์ชลธิ ชา บำ�รุงรักษ์
ภาษาผู้ไทย เป็นภาษาในตระกูลภาษาไท มีผู้พูดจำ �นวนมากกระจายในภูมิ ภาคต่างๆ ในประเทศไทยลาวและ
เวียดนาม ผู้พูดภาษาผู้ไทยในประเทศไทยส่ วนใหญ่อาศัยอยู่ในบริเวณจังหวัดภาคตะวันออกหรือภาคอีสานตอนบน
ได้แก่ จังหวัดกาฬสินธุ์ นครพนม มุกดาหาร และสกลนคร นอกจากนี้ยังมีอีกเล็กน้อยอาศัยบริเวณจังหวัดร้ อยเอ็ด
อุดรธานี อุบลราชธานี และอำ�นาจเจริญ โดยภาษาผู้ไทยในแต่ละท้องถิ่นต่างมีสำ�เนียงและคำ�ศั พท์ที่ใช้ แตกต่างกันไป
นอกจากนี้ยังมีคำ�ยืมจากภาษาถิ่นอีสานซึ่งเป็นภาษาถิ่นที่คนส่วนใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือใช้ ในภาษาผู้ไทยบ้าง
แต่ไม่ มากนัก ชาวผู้ ไทยส่วนใหญ่ มั กพูดภาษาถิ่ นอี สานได้ แต่ชาวไทยที่ พูดภาษาอี สานไม่ สามารถพู ดหรื อ
ฟังภาษาผู้ไทยอย่างเข้าใจโดยสมบูรณ์ ภาษาผู้ไทยมี ชื่อเรียกอื่น คื อ ภาษาผู้ไท ภาษาภูไท
หลักฐานทางประวัติศาสตร์และพงศาวดาร พบว่า ชาวผู้ไทดั้งเดิมเป็ นกลุ่มชนที่อาศั ยอยู่ในดินแดนแถบสิบสอง
จุไท ทั้งบริเวณตอนเหนือของลาวและเวียดนาม และทางตอนใต้ ของจีน มีศู นย์กลางอยู่ที่ เมืองไลและเมืองแถง
(เดิมชื่ อ เมืองแถน คำ�ว่ า แถน แปลว่า ฟ้ า) เมืองแถน คือ เมืองที่เจ้าฟ้ าพระมหากษัตริย์ผู้ เป็นใหญ่สร้ างขึ้นหรืออยู่
อาศัย ดังนั้นจะเห็นได้ว่ ากลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทหรือปู้ไทมีการสักการะกราบไหว้ “บรรพบุรุษ” มาตั้งแต่อดีต จนถึงปั จจุบัน
เช่น ประเพณีจุดบั้งไฟบูชาพระยาแถน เพื่ อขอนํ้าจากฟ้าหรือขอนํ้าฝนให้ตกต้องตามฤดูกาล ให้ลูกหลานได้ ทำ�นา
เลี้ยงชีพและเลี้ยงลูกหลานต่อไป หรือประเพณีผีฟ้า หรือหมอเหยา เพื่อเชิญผีแถน มาช่วยดูแลรักษาปัดเป่าสิ่งชั่วร้ าย
โรคภัยไข้ เจ็บ ให้ลูกหลานหายเจ็บไข้ เป็นต้น
กลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไท (ปู่ไท คือ คนไทเดิม) ที่อาศัยอยู่ที่เมืองแถง เรียกว่ า กลุ่มผู้ไทดำ�และที่อาศั ยอยู่ที่เมืองไลและ
เมืองอื่นๆ เรียกว่า กลุ่มผู้ ไทขาว ประกอบด้วย ๔ อาณาเขต คือ เมืองไล เมืองเจียน เมืองมุ นเมืองบาง มีเมืองไลเป็น
เมืองใหญ่ปกครอง ส่วนกลุ่มผู้ ไทดำ� ประกอบด้วย ๘ อาณาเขต คื อ เมืองแถง เมืองควาย เมืองดุ ง เมืองม่วย เมืองลา
เมืองโมะ เมืองหวัด เมืองซาง มีเมืองแถงเป็นเมืองใหญ่ปกครอง ส่งผลทำ�ให้กลุ่ มชาติพันธุ์ผู้ไทนี้ มีเมืองอยู่ในการ
ปกครองตนเอง รวม ๑๒ อาณาเขต จึงเรียกดินแดนแห่งนี้รวมกันว่า “สิ บสองเมืองผู้ไท” หรือ “สิบสองจุไทย” หรือ
“สิบสองปู่ไทย” หรือ “สิบสองเจ้าไทย”
ต่อมากลุ่มผู้ไทเมื องวังเกิดเหตุ วุ่นวาย ทำ �ให้ลู กหลานส่วนหนึ่งต้ องอพยพข้ามแม่นํ้าโขงมาตั้ งบ้านเรือนใน
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย บริเวณเมืองเรณูนคร จังหวัดนครพนม และเมืองพรรณนานิคมจังหวัดสกลนคร
ต่อมา พระเจ้ากรุ งธนบุรีหรือ “พระเจ้าตากสินมหาราช” ได้ทำ�สงครามขยายอาณาเขตได้อพยพชาวเมืองผู้ไทให้ ย้าย
มาตั้งบ้านเรือนอยู่ในเขตจังหวัดเพชรบุรี ราชบุรี และสระแก้ว จนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ
พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัว กลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทได้อพยพข้ามแม่นํ้าโขงมาตั้ง
ถิ่นฐานในจังหวัดต่างๆ ในภาคอีสานมากขึ้น อาทิ นครพนม สกลนคร มุกดาหาร และมาอยู่ รวมกับกลุ่มชนชาติพันธุ์