Page 48 - dcp5

39
กืมฺรํ้ า = เครื่องล่อ เช่น ทำ�บ๊อกืมฺ รํ้า = ทำ �บ่อล่อปลา กึมฺ รํ้ากุ้ง = ทำ �เครื่องล่อดั กกุ้ง แมฺลบ = ฟ้าแลบ หน่วยเสียง
สระเสียงสั้นมี ๙ หน่วยเสียง สระเสียงยาวมี ๙ หน่วยเสียง และสระประสมมี ๓ หน่วยเสียง ตัวอย่างการออกเสียง
ไอ [ai] ที่ปรากฏรูปวรรณยุกต์ เอกและโท จะออกเสียง ไอ เป็น อาย เช่น ไก่ > ก๊าย ไข่ > ค้าย ไผ่ > พ้าย ใหญ่ >
หญ่าย เช่น พุงหญ่าย = มีครรภ์ เป็นต้น
ที่ใช้เฉพาะในภาษาตากใบมี หลายคำ�ที่ต่างจากภาษาถิ่นใต้ทั่วไป เช่น ดอย = ตาย กะด๊อก, กึด๊อก = ว่างเปล่า
อั๋งกะปั๋ง, อั๋ งกึปั๋ง = คิดอะไรไม่ออก ผ้าปล่อย หรือ ผ้ารัดกื พัด = ผ้าขาวม้า ผ้ามิ่นป้อ = ผ้าเช็ดหน้า โลกกะจี๋น,
โลกกึจี๋น = พริกขี้ หนู กล้วยหลา = มะละกอ เชียกเอ๋ว = เข็มขั ด ไฟบี๊บ = ไฟฉาย เป็นต้น นอกจากนี้สังเกตพบว่า
ในภาษาตากใบ (เจ๊ะเห) มีการใช้และเติ มพยางค์หน้า (prefix) ต่างจากภาษาถิ่นใต้ทั่วไป และพยางค์ที่เติมนี้ จะเป็น
สำ�เนียงที่บ่งบอกว่ าผู้พูดอยู่ในท้ องถิ่นใดเช่น กะ กึ กื, ยะ ยึ ยือ, สะ สึ ซื, ตะ ตึ ตื, ปะ ปิ ปึ ปื, เช่น กระบอก ใช้ กะ
บ๊อก กึบ๊อก, ปุ๋ย ใช้ กึยา บืยา พึยา พืยา มะยา, สะพาน ใช้ ตะพาน ตึพาน สึพาน ตืพาน, สวรรค์ ใช้ กืหวัน สึ หวัน
ซืหวัน เป็นต้น และคำ�บางคำ�แม้ เติมพยางค์หน้า ก็ไม่ ทำ�ให้ความหมายเปลี่ยนไป เช่น ยาม(เวลา) ใช้ กึย๋าม ปีย๋าม
ปีย๋าม ด่วน ใช้ กะด๊วน กึด๊วน กืด๊วน เป็นต้น
นอกจากนี้ เนื่ องจากดินแดนตากใบเคยเป็นที่ ตั้งหัวเมืองมลายูมาก่อน และอยู่ ใกล้ประเทศมาเลเซียที่ ใช้
ภาษามลายู จึงมีคำ�ยื มจากมลายูจำ�นวนมาก เช่ น โต๊ะบิดัน = หมอตำ�แย ยาคง, รืคง = ข้าวโพด แตแหร, กืแหร =
มะม่วงหิมพานต์ โลกกึ มู, โลกย้ามู = ลู กชมพู่ ตีหมา, กึหมาเต๊าะ = ภาชนะทำ�ด้ วยกาบหลาวชะโอนหรือกาบหมาก
ใช้ตั กนํ้าจากบ่อ กอตะ = กล่อง เบ๊ะ = กระเป๋าย่ าม ลาต้า = บ้าจี้ กอหรัง = ขาด ยาดี = ตกลง รุฆี = ขาดทุน
แบง็อง = งง ชื่อปลาทะเล เช่น ปลาสึหลากุหนิง, ซาหลากุหนิง = ปลาข้างเหลือง ปลากึโหมง = ปลาทู ปลาหยอ =
ปลาทูน่า ปลาต้าหมั น, ปลาตือหมัน = ปลาหลังเขียว ปลาบาวา = ปลาจาระเม็ ด เป็นต้น
ภาษาตากใบบางคำ�เป็นคำ�ศัพท์ไทยโบราณ และคำ �ไทยที่ใช้เป็นราชาศัพท์ เช่น แหน็บเพลาหรือแหน็ดเพลา
= กางเกง กลด = ร่ ม ประสูติ = เกิด (ใช้ ทั้งคนและสัตว์) ยาตรา = เดิน นั่งแพงเชิง = นั่งขัดสมาธิ
ประโยคคำ�ถามในภาษาตากใบ(เจ๊ะเห) ต่างกับประโยคคำ�ถามในภาษาถิ่นใต้ทั่วไป คือใช้คำ �ว่า หมี,หมิ เป็ นคำ�
ลงท้ายแทนคำ�ว่า ไหม ของภาษาไทยภาคกลาง เช่น ช่ายหมี = ใช่ไหม กินข้าวแล้วหมี = กินข้าวแล้วหรื อยัง
ปัจจุบันการใช้ภาษาตากใบ (เจ๊ะเห) เปลี่ ยนแปลงไปมาก เนื่องจากอิทธิพลของการศึกษาและเทคโนโลยีการ
ติดต่อสื่อสาร คำ�ศัพท์บางคำ�จึงเลือนหายไป คนรุ่นใหม่จะใช้คำ �ภาษาไทยมาตรฐานมากขึ้น เช่น พู่น ใช้ โคม กึลามัง
หรือ (กะลามัง) กืหลำ�, กึหลำ� ใช้ ท้าด (ถาด) กืหนี, กึหนี ใช้ กานํ้า นํ้าป๊าร้า ใช้ นํ้าบูดู โลกกืจี๋น ใช้ พริก ล้อกเก๊าะ
แกแร็ต ใช้ บุหรี (บุหรี่) โลกกึ ไต๋ซ็อก ใช้ ลูกต๋อด๋ อง (สะตอดอง) โลกนํ้าเต้าปึง้าด ใช้ ลูกฟักทอง เป็ นต้น ด้วยเหตุนี้จึง
มีความพยายามของเจ้าของภาษาและนักวิชาการที่รักหวงแหนภาษาตากใบ (เจ๊ะเห) จึงได้รวบรวมอนุ รักษ์และฟื้นฟู
ภาษาอันเป็นศิลปวัฒนธรรมของตนไว้เพื่ อเป็นมรดกของชาติสืบไป
ภาษาตากใบ (เจ๊ะเห) ได้รับการขึ้ นทะเบียนเป็นมรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติประจำ�ปีพุ ทธศักราช
๒๕๕๖