Page 84 - dcp4

73
ประเพณีแห่เทียนพรรษา
จังหวัดอุ บลราชธานี
เรียบเรี ยงโดย บุญชัย ทองเจริญบัวงาม และสำ�นักงานวัฒนธรรมจังหวัดอุบลราชธานี
ประเพณีแห่เทียนพรรษา เป็นประเพณีปฏิบัติ ของชาวพุทธที่ ได้กระทำ �มาแต่ครั้งพุทธกาล เหตุที่ทำ�ให้ เกิด
ประเพณีนี้เพราะสมัยก่อนในช่วงฤดูฝนมีภิกษุได้เดินไปเหยียบยํ่าข้าวกล้ าในนาของชาวบ้านทำ�ให้ได้รับความเดือดร้อน
ดังนั้นพระพุ ทธเจ้าจึ งได้อนุ ญาตให้ภิกษุ สามเณรอยู่จำ�พรรษาที่ วัดเป็ นเวลา ๓ เดือน คื อในช่วงวันแรม ๑ คํ่ า
เดือน ๘ ถึงวันขึ้น ๑๕ คํ่า เดือน ๑๑ ซึ่ งเป็นช่วงสิ้นสุดการเก็บเกี่ ยวของชาวบ้านพอดี ในช่วงเข้าพรรษานี้ประชาชน
จะนำ�เที ยนไปถวายพระภิกษุ เพื่ อประกอบพิธีทางศาสนาและศึ กษาเล่าเรียนในเวลาคํ่าคืนเพราะเชื่อว่าจะทำ�ให้ตน
เฉลียวฉลาดมี ไหวพริบปฏิภาณประดุจแสงเทียนที่ส่องทางสว่ าง ขจัดความมืดมนทางปัญญาได้ ดังจะปรากฏอยู่ใน
ฮีตสิบสองคองสิบสี่ หลักปฏิบัติ ที่ชาวอีสานยึดถือมาเป็นเวลานาน
ประวัติความเป็ นมาของประเพณีแห่ เทียนพรรษาจังหวัดอุบลราชธานี
เมืองอุบลราชธานีมี ประวัติความเป็นมาอย่ างยาวนาน โดยเฉพาะเมืองอุบลราชธานีเมื่อครั้งอดีตถือเป็นเมื อง
ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่คนอี สานเรียกขนานนามกันว่า “ดงอู่ ผึ้ง” เป็นป่าที่เป็นแหล่งทำ�รังของผึ้งหลวงขนาดใหญ่ ในช่วง
เดือน ๕ เมษาของทุ กปี จะมีชาวบ้ านที่มี อาชีพเก็บนํ้าผึ้งป่าจากดงอู่ผึ้ง ซึ่งถือว่าเป็นนํ้ าผึ้งป่าที่ดี ที่สุดในป่าภาคอี สาน
ผลพลอยได้จากการเก็บนํ้าผึ้งป่า คือ รังผึ้งป่า ก็คื อขี้ผึ้งนั่นเอง จึงเกิดภู มิปัญญาจากการใช้ขี้ผึ้ งป่าจากธรรมชาติ
มาทำ�เทียนเพื่อใช้ในการให้ แสงสว่างประกอบกั บในช่วงเวลาเดือน ๘ คือ งานบุญเข้าพรรษาตามฮีตคองของชาวอีสาน
จึงถือเป็นประเพณีในการถวายเทียนพรรษา เพื่อให้พระภิกษุสงฆ์ได้ใช้ประโยชน์จากแสงเทียนในการส่องสว่างสำ�หรับ
ใช้ในการศึ กษาพระธรรมวินัยขณะจำ�พรรษา
ในอดีต เมื่อครั้ งสมเด็จพระเจ้ าน้องยาเธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ได้ เสด็ จฯมาเป็นผู้ สำ�เร็จราชการ
ต่างพระองค์ ในมณฑลหั วเมืองลาวกาว ประทับที่เมืองอุบลราชธานี ทรงกล่ าวถึงประเพณีการถวายเทียนของชาวเมือง
อุบลฯ ไว้ ว่า “ชาวเมืองอุ บลฯ จะฟั่นเที ยนยาวรอบศีรษะ (เที ยนเวียนหัว) ไปถวายวัดเพื่อจุ ดบูชาจำ �นำ�พรรษา
หานํ้ามันไปใส่ตะเกี ยงให้พระภิกษุ สงฆ์ได้ ใช้จุดดูหนังสื อ และจัดหาเครื่ องไทยธรรม ผ้าอาบนํ้าฝนไปถวายพระ
ตามจารีตของเมือง”
การแห่เทียนพรรษาแต่เดิ มมิได้ ยิ่งใหญ่เหมือนในปั จจุบัน มีเพียงแต่ชาวบ้านร่วมกันบริจาคเที ยนให้กับหัวหน้า
ชุมชน แล้วนำ�มามัดติดกันกับลำ�ไม้ไผ่เป็นปล้องๆ เรียกว่า “เทียนมัดรวม” แล้วปิดรอยต่อด้วยกระดาษสี (กระดาษ
ทอง-เงิน) ตอกเป็นลวดลายต่างๆ เสร็จแล้วนำ�ต้นเทียนมัดไปมัดติดกับฐานที่ทำ�จากปี๊บนํ้ ามันก๊าด หรือนํ้ามันมะพร้าว