Page 44 - dcp4

Basic HTML Version

33
ประเพณี
กวนข้
าวทิ
พย์
เรี
ยบเรี
ยงโดย ผู้
ช่
วยศาสตราจารย์
ชื่
น ศรี
สวั
สดิ์
ประเพณี
การกวนข้
าวทิ
พย์
เป็
นพิ
ธี
กรรมของศาสนาพราหมณ์
ที่
สอดแทรกเข้
ามาในพิ
ธี
กรรมของพระพุ
ทธศาสนา
ซึ่
งถื
อเป็
นพระราชพิ
ธี
ที่
กระทำ
�กั
นในเดื
อนสิ
บมี
มาตั้
งแต่
สมั
ยสุ
โขทั
ยและกรุ
งศรี
อยุ
ธยาเป็
นราชธานี
และได้
รั
บการฟื้
นฟู
อี
กครั
งในสมั
ยรั
ชกาลที่
หนึ่
งและมาเลิ
กราไปในรั
ชกาลที่
สองและสามและมาได้
รั
บการฟื้
นฟู
อี
กครั
งในรั
ชกาลที่
สี่
เป็
นต้
นมา ปั
จจุ
บั
นนิ
ยมทำ
�กั
นในทุ
กภาคของประเทศไทย โดยภาคกลางนิ
ยมจั
ดทำ
�กั
นในวั
นวิ
สาขบู
ชา แต่
ในภาคอี
สาน
นิ
ยมทำ
�กั
นในวั
นก่
อนออกพรรษาหนึ่
งวั
นคื
อวั
นขึ้
น ๑๔ คำ
� เดื
อน ๑๑
จากความเชื่
อในครั้
งพุ
ทธกาล ที่
นางสุ
ชาดาปรุ
งข้
าวมธุ
ปายาสถวายพระพุ
ทธองค์
ก่
อนจะตรั
สรู้
เป็
นพระสั
มมา
สั
มพุ
ทธเจ้
า ถื
อกั
นว่
าข้
าวมธุ
ปายาสเป็
นของทิ
พย์
ของวิ
เศษ เมื่
อทำ
�ขึ้
นจึ
งเรี
ยกว่
า ข้
าวทิ
พย์
ชาวบ้
านจะพร้
อมใจกั
นทำ
ในเทศกาลออกพรรษา ถวายพระสงฆ์
เพื่
อเป็
นการสั
กการบู
ชา ถ้
าใครได้
รั
บประทานจะเป็
นสิ
ริ
มงคลกั
บตนเอง ปราศจาก
โรคภั
ยไข้
เจ็
บ การกวนข้
าวทิ
พย์
ต้
องอาศั
ยแรงศรั
ทธา แรงใจ ความสามั
คคี
พร้
อมเพี
ยงกั
นจากชาวบ้
าน จึ
งจะสำ
�เร็
ลงได้
มู
ลเหตุ
ที่
ทำ
�ในวั
นออกพรรษา เพื่
อถวายเป็
นเครื่
องสั
กการะบู
ชาและรั
บเสด็
จพระพุ
ทธองค์
ที่
เสด็
จจากจำ
�พรรษา
ในสวรรค์
ชั้
นดาวดึ
งส์
การกวนข้
าวทิ
พย์
โดยปกติ
กวนในวั
ด วั
ดที่
จะกวนต้
องเตรี
ยมการหลายอย่
างดั
งนี้
๑. สถานที่
บริ
เวณที่
จะกวนข้
าวทิ
พย์
อาจจะทำ
�เป็
นปะรำ
�พิ
ธี
โดยโยงด้
านสายสิ
ญจน์
จากพระประธานมายั
ปะรำ
�พิ
ธี
ซึ่
งวงด้
ายสายสิ
ญจน์
เป็
นสี่
เหลี่
ยม มุ
มทั้
งสี่
ตั้
งฉั
ตร ๗ ชั้
น ขั
นหมากเบ็
งเป็
นเครื่
องสั
กการบู
ชา
๒. อุ
ปกรณ์
การกวนข้
าวทิ
พย์
ได้
แก่
เตา ฟื
น กระทะ ใบบั
ว ไม้
พาย
๓. เด็
กหญิ
งพรหมจารี
ที่
ยั
งไม่
เป็
นประจำ
�เดื
อนนุ่
งขาว ห่
มขาว กระทะละ ๒ คน แล้
วแต่
จะกวนที่
กระทะ
๔. วั
ตถุ
ดิ
บที่
เป็
นส่
วนประกอบปกติ
วั
ตถุ
ดิ
บเป็
นส่
วนประกอบสำ
�คั
ญซึ่
งใช้
ในการกวนข้
าวทิ
พย์
ที่
ชาวบ้
านนำ
�มา
รวมเตรี
ยมไว้
จะประกอบด้
วย นํ้
านมข้
าวข้
าวเม่
า มะพร้
าว นํ้
าอ้
อย นํ้
าตาล แป้
งข้
าวเจ้
า แป้
งข้
าวเหนี
ยว แป้
งสาลี
ถั่
วลิ
สง ถั่
วเหลื
อง ถั่
วเขี
ยว เผื
อก งา มั
นเทศ มั
นสาคู
นํ้
าผึ้
ง ฟั
กทอง ข้
าวตอก นมสด นมข้
น เนย กล้
วย ข้
าวโพด
ใบเตย นํ้
าลอย ดอกมะลิ
พื
ชหรื
อผลผลิ
ตจากพื
ชทุ
กชนิ
ดที่
ใช้
ทำ
�ขนมได้
นำ
�มากวนรวมกั
นเป็
นข้
าวทิ
พย์
ได้
บางแห่
เรี
ยกว่
าข้
าวสำ
�ปะปิ
หมายถึ
ง การนำ
�ของหลายอย่
างมารวมกั
นจนแยกไม่
ออกว่
าอะไรเป็
๕. เตรี
ยมของทุ
กอย่
างให้
พร้
อมที่
จะกวน เช่
น มะพร้
าวก็
คั้
นเอากะทิ
ถั่
วต่
างๆคั่
วแล้
วบดให้
ละเอี
ยด เผื
อกมั
ฟั
กทองนึ่
งให้
สุ
กบดเตรี
ยมไว้
ใบเตยโขลกให้
ละเอี
ยด กรองเอานํ้
า นำ
�ของทุ
กอย่
างมาผสมกั
น ส่
วนนํ้
าตาล นํ้
าอ้
อย
จะใส่
ที
หลั
ง อั
ตราส่
วนนั้
นจะมี
ผู้
ชำ
�นาญการคอยดู
แลว่
าจะใส่
อะไรมากน้
อยเพี
ยงใด เพราะแต่
ละวั
ดจะกวนจำ
�นวนมาก
หลายกระทะ นอกจากถวายพระสงฆ์
แล้
วยั
งต้
องให้
พอแจกจ่
ายกั
นทุ
กครั
วเรื
อนในหมู่
บ้
านและผู้
ที่
มาร่
วมงานเพื่
อเป็
สิ
ริ
มงคล