Page 29 - dcp4

18
พิธีแต่งงานภาคตะวั นออกเฉียงเหนือ
พิธี แต่งงานภาคตะวั นออกเฉียงเหนือ คือ เป็ นอี กหนึ่งประเพณี ที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน โดยเรียก
พิธีแต่ งงานตามภาษาอีสานว่า “การกินดอง” หมายถึง การกินเลี้ยงเพื่ อฉลองการเกี่ยวดองเป็นครอบครัวเดียวกัน
ซึ่งมีขั้นตอน ดังนี้ คือ
๑. การสู่ขอ หลังจากหนุ่ มสาวมีความชอบพอกัน และตกลงที่จะอยู่ใช้ ชีวิตคู่ร่วมกัน ฝ่ายชายจะเป็นฝ่ายบอก
ญาติผู้ ใหญ่ของตนเอง ให้ไปสู่ขอฝ่ายหญิงจากญาติ ผู้ใหญ่ เรียกว่า การโอม
๒. พิธี ขันหมาก หลังจากที่มี การโอมสาวหรือการสู่ขอจากญาติผู้ใหญ่ กันแล้ ว หลังจากนั้ นจะมี การตกลง
ค่าสิ นสอดทองหมั้น รวมทั้งต้องมี การกำ�หนดวันแต่ งงานขึ้น ซึ่ งหลังจากได้ฤกษ์ วันแต่ งงานมาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
ฝ่ายเจ้าบ่าวและญาติๆ จะแห่ขันหมากเพื่อไปทำ�พิธีแต่งงานที่บ้านเจ้าสาว ซึ่งการแห่ขันหมากนี้เป็นเหมือนการประกาศ
ให้ทุกคนได้ รับรู้ว่า คู่บ่าวสาวกำ�ลังจะแต่งงานกัน พร้ อมเชิญชวนให้มาร่วมแสดงความยินดี
๒.๑ พิธีแห่ขันหมาก มีลำ�ดับของขบวนแห่ ที่เริ่มต้นจากหัวขบวนเรียงไปท้าย คือ ญาติผู้ใหญ่ผู้สูงอายุ และ
เจ้าโคตรหรือเฒ่าแก่ จะเดินหน้าพร้ อมถือขั นเงินสินสอด ถัดจากนั้นคือ เจ้าบ่าว จากนั้นคือ ขบวนพาขวั ญ ที่ถือโดย
หญิงสาวบริสุทธิ์ ขันหมากพลู ขันเหล้ายา ญาติ พี่น้อง และปิดท้ายด้ วยขบวนดนตรีพื้นบ้าน ปี่ แคนและกลอง เป็นต้น
๒.๒ พิธี รับขันหมาก เมื่อขบวนขันหมากมาถึ งบ้านฝ่ายหญิ งแล้ว ผู้ใหญ่ฝ่ายหญิ งจะออกมาต้อนรับโดย
ก่อนที่ จะเข้าบ้าน ญาติ ที่อายุน้อยกว่ าฝ่ายหญิงจะเป็นคนล้ างเท้าให้ เจ้าบ่าว และเฒ่ าแก่ที่ถือขันสิ นสอด โดยทำ�
การล้างเท้าบนหินลับมี ดที่ ปูด้วยใบตอง และช่วยเช็ดเท้าให้ เป็นการแสดงความเคารพ ซึ่ งก่อนจะพบกับเจ้าสาว
ฝ่ายเจ้าบ่าวจะพบประตู เงิน ประตูทอง จากบรรดาญาติๆ ของฝ่ายหญิงก่อน ซึ่งจะให้เบิกทางด้วยเงินทองตามสมควร
๒.๓ พิธี นับสินสอด หลังจากที่ฝ่ายชายผ่ านประตูเงินประตูทองมาแล้ว เมื่อถึ งฤกษ์ดีให้ฝ่ายชายมอบ
สินสอดให้กับผู้ใหญ่ฝ่ายหญิ ง โดยฝ่ายเจ้าสาวจะต้องทำ�การนับสินสอด แล้วโปรยด้วยเมล็ ดข้าวเปลือก ถั่ว และงา
ลงบนสินสอด แล้วขอพรให้เงินทองนี้งอกเงยเหมือนเมล็ดพั นธุ์เหล่านี้ หลังจากนั้นจึงเปิดขั นหมากละแจกเหล้ากินกัน
๓. พิธี สู่ขวัญ ให้เจ้าบ่าวและเพื่อนเจ้ าบ่าวนั่งอยู่ทางขวา เจ้าสาวและเพื่ อนเจ้าสาวนั่ งอยู่ทางซ้ ายจากนั้น
เจ้าบ่าวและเจ้าสาวจะจับพาขวัญไว้โดยใช้ แขนไขว้กัน ซึ่ง “ประเพณีสู่ขวัญ” จะเริ่มต้นพิธีโดยหมอสูตรหรือพราหมณ์
ชาวบ้านจะกล่าวคำ�สวดคำ�ขวัญอวยพร เสร็จแล้ วหมอสูตรจะป้อนไข่แบ่ งให้เจ้าบ่าวและเจ้ าสาวกินคนละครึ่ งใบ
โดยใช้มือขวาป้อนไข่ท้าวหรือฝ่ายชาย และมื อซ้ายป้อนไข่นางหรือฝ่ายเจ้าสาว เสร็ จแล้วก็ใช้ฝ้ายผูกข้อมือของคู่บ่าวสาว
พร้อมกับอวยพร
๔. การขอขมาญาติผู้ใหญ่ หรือการสมนา คื อ การมอบสิ่งของเพื่อขอบคุ ณญาติผู้ใหญ่ ของทั้งสองฝ่ายซึ่ง
แต่ก่อนจะเป็นการมอบผ้าซิ่นและเสื้อสำ�หรับผู้หญิงให้ญาติผู้ใหญ่ที่เป็นผู้หญิง และมอบผ้าโสร่ งและเสื้อผู้ ชายให้กับ
ญาติผู้ ใหญ่ที่เป็ นผู้ชาย หลังจากที่ได้รับของเป็นที่เรียบร้อยแล้ ว จะมีการให้โอวาทแก่บ่าวสาว เป็นอันเสร็ จพิธี
๕. การปูที่นอน และการส่งตัวเข้าหอ เริ่มต้นด้วยการให้คู่รักที่เป็นญาติผู้ใหญ่ที่มีฐานะดี และยังคงรักใคร่กั นดี
เป็นผู้ปูที่นอนให้บ่าวสาว โดยให้ปูของผู้ชายไว้ทางขาว ให้มี ตำ�แหน่งสูงกว่า และของผู้หญิ งปูไว้ทางซ้ายให้มีตำ�แหน่ง